ენერგეტიკული დღის წესრიგი 45-2024
ახლო აღმოსავლეთში დაძაბულობა იზრდება
ენერგეტიკული დღის წესრიგი 45-2024
ახლო აღმოსავლეთში დაძაბულობა იზრდება
13 თვე გავიდა მას შემდეგ, რაც ისრაელმა ღაზაზე თავდასხმები დაიწყო. დახოცილ პალესტინელთა რაოდენობამ 50 ათასს გადააჭარბა. ათასობით სამოქალაქო პირის ცხედარი კვლავ ნანგრევებშია...
დაჭრილთა რაოდენობამ 100 ათასს გადააჭარბა. ღაზას სექტორში 1,2 მილიონზე მეტ ადამიანს მუდმივად აიძულებენ გადასახლებას.
თუმცა, 2023 წლის 8 ოქტომბრიდან ისრაელი ლიბანსაც უტევს. ლიბანის ჰეზბოლას გენერალური მდივანი ნასრალა რამდენიმე კვირის წინ მოკლეს. ლიბანში ისრაელის თავდასხმების შედეგად 13 თვის განმავლობაში დაახლოებით 3000 ადამიანი დაიღუპა...
გაერო და საერთაშორისო საზოგადოება არ ღებულობს არანაირ ზომებს ისრაელის აგრესიის შესაჩერებლად. კითხვის ნიშნის ქვეშ რჩება, თუ რამდენ ხანს გაგრძელდება სამოქალაქო პირებზე თავდასხმები...
განსაკუთრებით არაბული ნავთობმომპოვებელი ქვეყნებისა და სპარსეთის ყურის რეგიონის მხრიდან OPEC-ის მიერ ისრაელის წინააღმდეგ სანქციების არდაწესება ისლამური სამყაროს ყველაზე საკამათო საკითხია... ექსპერტების აზრით, პროცესი ძალიან განსხვავდება 1973 წელს მომხდარისგან.
1973 წლის ოიმ-ქიფურის, არაბეთ-ისრაელის ომის შემდეგ, საუდის არაბეთის ხელმძღვანელობით ქვეყნებმა დაიწყეს ნავთობის ემბარგო. ემბარგო, რომელიც აშშ-დან დაიწყო, შემდგომში გაფართოვდა და მოიცვა დასავლეთ ევროპა და იაპონია. ნავთობის ბარელის ფასი თვეების განმავლობაში გაოთხმაგდა, 12 დოლარამდე გაიზარდა. ევროპაში სერიოზული ინფლაცია გამოვლინდა.
საავტომობილო ინდუსტრია, განსაკუთრებით აშშ-ში, მნიშვნელოვნად დაზარალდა ემბარგოსგან. იმდენად, რომ იაპონიამ ემბარგოს შემდეგ მინიმუმამდე დაიყვანა ურთიერთობები ისრაელთან. დიდმა ბრიტანეთმა მოხსნა ემბარგო არაბულ ქვეყნებზე და დაიწყო იარაღის ემბარგო ისრაელის წინააღმდეგ.
საერთაშორისო საზოგადოების საერთო აზრით, არაბული ქვეყნები, რომლებიც ნავთობზე დამოკიდებულ ეკონომიკურ პოლიტიკას ატარებენ, გლობალურ ემბარგოს არ დააწესებენ.
თუმცა რეგიონული კრიზისის გაღრმავება და, რუსეთ-უკრაინის ომის მსგავსად, ენერგიის გადაზიდვის გზებისა და მარშრუტების დაზიანება საერთაშორისო საზოგადოების შეშფოთების საგანია...
ამ პროცესში ირანი განსხვავდება სხვა ნავთობისა და ბუნებრივი გაზის მწარმოებელი ქვეყნებისგან. ირანის მნიშვნელოვანი როლი ნავთობის ბაზრებზე პირდაპირ გავლენას ახდენს საერთაშორისო ბაზრებზე.
განსაკუთრებით თეირან-თელ-ავივის ხაზზე მიმდინარე ორმხრივი „სარაკეტო თავდასხმები“ პროცესის გაგრძელებამ და ისრაელის მიერ ირანის ნავთობის ობიექტებზე თავდასხმამ შეიძლება პირდაპირი გავლენა იქონიოს ნავთობის ფასებზე.
OPEC-ის მონაცემებით, ირანმა, რომელიც მსოფლიოს 10 უდიდეს ნავთობმწარმოებელს შორისაა, ზაფხულის ბოლოს დღიური წარმოება 3,3 მილიონ ბარელამდე გაზარდა, რაც ბოლო 5 წლის მაქსიმუმია.
იემენელი ჰუსიტების მიერ წითელ ზღვაში ნავთობის ტანკერებზე თავდასხმებმაც კი გავლენა იქონია გლობალურ ნავთობვაჭრობაზე.
ადრე რეგიონში წელიწადში საშუალოდ 33,000 გემი გადიოდა. გავრცელებული ინფორმაციით ეს რიცხვი 30 პროცენტით შემცირდა.
მაჰმუთ გიურერი / TRT Haber-ის რედაქტორი
