აქტუალური თემის ანალიზი 29-2023

აქტუალური თემის ანალიზი 29-2022-2023

 როდის ჩაერევა ჩინეთი ომში?

პოლიტიკური, ეკონომიკური და საზოგადოებრივი კვლევის ცენტრის  SETA-ს საგარეო პოლიტიკის მკვლევარი, ჯან აჯუნი

ამინდის პირობების მომწიფებასთან ერთად, ჩანს, რომ რუსეთსა და უკრაინას შორის შეტაკებები გაიზარდა. განსაკუთრებით ქალაქ ბახმუტის წინააღმდეგ ვაგნერის მეთაურობით რუსეთის თავდასხმების გაზრდასთან ერთად, დასავლეთის ქვეყნების სამხედრო და ეკონომიკური მხარდაჭერა უკრაინისადმი დღითიდღე იზრდება. მაშინ, როცა მთელი დასავლური ბლოკი აშშ-ს ხელმძღვანელობით რუსეთის წინააღმდეგ გამოვიდა, წინა პლანზე წამოიწია კითხვამ, შეუძლია თუ არა ჩინეთს ყოყმანის პოზიცია შეინარჩუნოს და გაუწევს თუ არა რუსეთს სამხედრო მხარდაჭერას. 

რუსეთის შეჭრის მცდელობა უკრაინაში ერთი წელია გრძელდება და ასევე ველზე სამხედრო შეტაკებებთან ერთად ეკონომიკურად და პოლიტიკურად ბრძოლაც მთელი სიმძაფრით გრძელდება. განსაკუთრებით აშშ-ს ხელმძღვანელობით, ანგლო-საქსური ქვეყნები, როგორც ჩანს, აპირებენ ბოლომდე მიიყვანონ ეს პროცესი, რომელიც რუსეთის წინააღმდეგ დასუსტების ომად იქცა. სამხედრო მოწინავე ტექნოლოგიებზე დაფუძნებული მძიმე შეიარაღების მიწოდება უკრაინაში გრძელდება და ამ ქვეყანას ეძლევა შეუზღუდავი ეკონომიკური მხარდაჭერა ევროკავშირის თაოსნობით. ამ ყველაფრის გარდა, რუსეთის წინააღმდეგ არის ძალიან სერიოზული ეკონომიკური სანქციები. ზოგადად, სურათი ისეთია, რომ ამერიკის შეერთებული შტატები არ გაჩერდება სანამ რუსეთს არ დააჩოქებს.

მეორეს მხრივ, რუსეთმა მიუხედავად იმისა, რომ მხარდაჭერას იღებს ისეთი პატარა ქვეყნებიდან, როგორებიცაა კუბა, კორეა და ირანი, ჯერ ვერ მიიღო ის, რაც სურს მისი მთავარი მოკავშირე, ჩინეთისგან. ჩინეთი არ უწოდებს რუსეთის შეჭრის მცდელობას შეჭრას და ის ეწინააღმდეგება რუსეთის წინააღმდეგ სანქციებს. გარდა ამისა, ჩინეთი სერიოზული იმპორტის განხორციელებით მხარს უჭერს რუსეთს ეკონომიკური კუთხით. ასევე კრიტიკული ტექნოლოგიების გადაცემით, ის ასევე საშუალებას აძლევს რუსეთს ნაკლებად დაზარალდეს დასავლეთის ქვეყნების სანქციებით. თუმცა სამხედრო მხარდაჭერა ამ დრომდე ნახსენები არ ყოფილა.

ომის დასაწყისში ჩინეთი არ მიესალმა იმ ფაქტს, რომ რუსეთმა დაიწყო შეჭრის მცდელობა მასთან კონსულტაციის გარეშე და ფიქრობდა, რომ ამან შეიძლება გამოიწვიოს მისი ადრეული ბრძოლის დაწყება დასავლურ სამყაროსთან. ასევე შესაძლებელია, რომ მან რუსეთის მცირედ დასუსტება და მისი ფრთების ქვეშ შესვლა სტრატეგიულ მონაპოვრად მიიჩნიოს. თუმცა, ამ ეტაპზე, არ მგონია, რომ რუსეთის მეტად დასუსტება და სამხედრო კუთხით უკრაინაში დიდი მარცხის მოთმინება შესძლოს. ეს ჩინეთისთვის სტრატეგიული თვალსაზრისით უზარმაზარ დანაკარგს ნიშნავს. ჩინეთმა უნდა გადადგას ნაბიჯები იმის გაცნობიერებით, რომ რუსეთის ელიმინაციის შემდეგ მისი ჯერი დადგება. ახლაც კი, აშშ აგრძელებს ნაბიჯების გადადგმას ჩინეთის ალყაში მოქცევისთვის გეოპოლიტიკური თვალსაზრისით ისეთი სტრუქტურების შექმნით, როგორიცაა AUKUS.

ჩინეთი არჩევანის წინაშე დადგება უახლოეს თვეებში. ის ან გაძლიერდება უკრაინის ფრონტზე რუსეთის სამხედრო მხარდაჭერით ან თვალს დახუჭავს მისი ყველაზე დიდი მოკავშირის დამარცხებაზე და თავის რიგს დაელოდება.