აქტუალური თემის ანალიზი 44-2022
ნატოს ახალი სტრატეგიული კონცეფცია
აქტუალური თემის ანალიზი 44-2022
ნატოს ახალი სტრატეგიული კონცეფცია
29 ივნისს მადრიდში გამართულ, ნატოს ლიდერთა სამიტზე ალიანსმა ახალი სტრატეგიული კონცეფცია მიიღო. უსაფრთხოების გარემოს სტრატეგიულ კონცეფციასთან შედარებით რადიკალურად შეცვალა ნატოს ახალი სტრატეგიული კონცეფცია. ამ კონტექსტში ნათქვამია, რომ ევროატლანტიკურმა რეგიონმა, რომელიც 2010 წლის დოკუმენტში მშვიდობიანად არის ასახული, დაკარგა მშვიდობის გარემო რუსეთის აგრესიის გამო. ახალ კონცეფციაში კი ჩაიწერა, რომ ალიანსის წევრ რომელიმე ქვეყანაზე ნებისმიერი თავდასხმის შემთხვევაში შესაბამისი რეაგირება უნდა მოხდეს.
ახლა ამ თემაზე გთავაზობთ ანალიტიკურ ცენტრ SETA/სეტას უსაფრთხოების კვლევების დირექტორის, პროფესორ მურათ იეშილთაშის მიერ მომზადებულ მოკლე ანალიტიკურ სტატიას, რომელშიც იგი წერს...
მიუხედავად იმისა, რომ წინა დოკუმენტში მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავა ისეთ საკითხებს, როგორიცაა ბირთვული იარაღის შემცირება, შეიარაღების კონტროლის ხელშეკრულებები და განიარაღება რუსულ პარტნიორობაში, ახალ დოკუმენტში ხაზგასმულია, რომ ეს მცდელობები რუსეთის ბოლო ქმედებების გამო დიდწილად უკანა პლანზე იქნა გადაწეული. მეორეს მხრივ, მიუხედავად იმისა, რომ წინა დოკუმენტში არ შედიოდა, ირანი და ჩრდილოეთ კორეა, რომლებიც აგრძელებენ ბირთვული და ბალისტიკური პროგრამების განვითარებას; ნათქვამია, რომ სირიამ, ჩრდილოეთ კორეამ და რუსეთმა არასახელმწიფო შეიარაღებულ აქტორებთან ერთად ქიმიური იარაღი გამოიყენეს.
ახალ სტრატეგიულ კონცეფციაში ნატოს ძირითადი მისიები ისევ იქნა დაცული. შესაბამისად, ალიანსის სამი ძირითადი მისია გაგრძელდება. ეს არის შეკავება და თავდაცვა, კრიზისების პრევენცია და მართვა და თანამშრომლობითი უსაფრთხოება. თუმცა, უნდა ითქვას, რომ სოციალური მოქნილობის მნიშვნელობაზე აქცენტი საგრძნობლად გაიზარდა, რადგან კონცეფციის დოკუმენტში ნათქვამია, რომ მოქნილობა „კრიტიკულია“ სამი ძირითადი ამოცანის განსახორციელებლად. უკრაინაზე რუსეთის თავდასხმის გამო, ახალ დოკუმენტში ხაზგასმულია თავდაცვისა და შეკავების შესაძლებლობების სერიოზულად გაძლიერებაზე, კოლექტიური თავდაცვის ფარგლებში.
მეორე მხრივ, შენარჩუნებულია გაგება, რომ სანამ ბირთვული იარაღი იარსებებს, ნატო დარჩება ბირთვულ ალიანსად. ახალ კონცეფციაში ხაზგასმულია, რომ განვითარებადი და დესტრუქციული ტექნოლოგიები არის შესაძლებლობაც და რისკებიც რა, ეს ტექნოლოგიები ცვლის კონფლიქტის ხასიათს, უფრო სტრატეგიულ მნიშვნელობას იძენს და ხდება გლობალური კონკურენციის მთავარი სფერო. ამ თვალსაზრისით, ნათქვამია, რომ ტექნოლოგიური უპირატესობა სულ უფრო და უფრო მოქმედებს ბრძოლის ველზე მიღწეულ წარმატებაზე.
ნატოს ახალ სტრატეგიულ კონცეფციაში რუსეთის როლი რადიკალურად შეიცვალა. ნათქვამია, რომ რუსეთი აღარ შეიძლება იყოს პარტნიორად მოხსენიებული, როგორც ეს წინა დოკუმენტში იყო, მისი მტრული პოლიტიკისა და ქმედებების გამო. ახალი კონცეფცია რუსეთს განსაზღვრავს, როგორც ყველაზე მნიშვნელოვან და პირდაპირ საფრთხეს მოკავშირეების უსაფრთხოებისთვის და ევროატლანტიკური რეგიონის მშვიდობისა და სტაბილურობისთვის. მეორეს მხრივ, როგორც მოსალოდნელი იყო, ახალ დოკუმენტში მნიშვნელოვანი ადგილი დაეთმო ჩინეთს. ამ თვალსაზრისით, შეიძლება ითქვას, რომ ჩინეთის წინააღმდეგ გამოიყენეს მკაფიო და მკაცრი ენა, რადგან ნათქვამია, რომ ჩინეთი ცდილობს „გაანადგუროს“ წესებზე დაფუძნებული საერთაშორისო წესრიგი, მათ შორის საზღვაო, საჰაერო და კიბერსივრცე, წერს ანალიტიკურ ცენტრ SETA/სეტას უსაფრთხოების კვლევების დირექტორი, პროფესორი მურათ იეშილთაში.
