برنامه تبصره ای برآجندای امروز تورکیه- روند جدید در روابط تورکیه و مصر

عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر در برهه ای حساس به انقره سفر کرد. این سفر که پس از سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور تورکیه به قاهره صورت گرفت، در دوره ای تجلی یافت که تحولات بسیار مهم جهانی و منطقوی تجربه شد. در حالی که اراده سیاسی بین تورکیه و مصر برای عادی سازی روابط وجود دارد، طرفین تمایل دارند از کلاف باخت-باخت خارج شوند و بر منافع و چالش های مشترک تمرکز کنند.

سفر اردغان به قاهره درتاریخ 14 فبروری به صفت یک دیدار برگشت انجام شد. تورکیه به شکل  حق بجانب نسبت به کودتای مصردر سال 2013 واکنش بسیار تندی نشان داد و در این روند روابط دوجانبه به شدت آسیب دید. در حالی که احزاب سیاست های خارجی خود را علیه یکدیگر طراحی میکردند، وارد یک مارپیچ باخت-باخت شدند. با این حال، دراین مرحله، تورکیه ومصر مجبور به تجدید نظردرمواضع مربوطه خودشدند. درشرایطی که چالش‌های بزرگی برای هردوکشوردرحال ظهوراست، بازگرداندن روابط دوکشوربه مسیراصلی خود تبدیل شده است. چالش‌های عمده‌ای وجود دارد، به‌ویژه مشکلات اقتصادی که مصر تجربه کرده و مسئله سد حدیس دراتیوپیا. اشغال غزه توسط اسرائیل پس از 7 اکتوبر و آغاز نسل کشی آن در آنجا، البته انگیزه مهمی برای عادی سازی روابط دو کشور بود.

تورکیه در واقع اراده سیاسی خود را برای عادی سازی روابط با کشورهای منطقه که مدت ها با آنها مشکل داشت، نشان داد. کشورهایی مانند عربستان سعودی، امارات ومصرازنظراین پارادایم جدید عادی سازی متمایزهستند. دراین زمینه میتوان گفت که از سال 2021 شاهد احیای روابط تورکیه و مصر بوده است. به منظور عادی سازی روابط، نماینده گان نخبه و متجرب تشکیل و مذاکرات آغاز شد. این سبک عمل که میتوانیم آن را سیاست کوپه ای بنامیم، با هدف حل مشکلات از طریق تقسیم آنها به بخش، موفقیت آمیز بوده است. دست دادن رجب طیب اردوغان و عبدالفتاح السیسی در مراسم افتتاحیه جام جهانی فوتبال که در سال 2022 درقطربرگزارشد به عنوان دیپلماسی فوتبال معرفی شد. سفراردوغان به قاهره در 14 فبروری نقطه عطف جدیدی در روابط بود و توافقات مهمی در مورد بسیاری از موضوعات امضا شد. اکنون می توان گفت سفر عبدالفتاح سیسی به انقره مکمل این روند بود.

در جریان سفر سیسی به انقره، قراردادهای مهمی در بسیاری از زمینه ها به امضا رسید که مشابه قاهره بود. در حالی که طرفین اراده ای برای حمایت اقتصادی از یکدیگر نشان میدهند، هدف آنها افزایش حجم تجارت متقابل به 15 میلیارد دالراست. بازهم پتانسیل جدی درصنایع دفاعی و حوزه انرژی وجود دارد.

اصلی ترین چالش های مشترک، نسل کشی در حال حاضر در غزه و سیاست های توسعه طلبانه اسرائیل است. اقدامات مشترکی در مورد موضوعاتی مانند برقراری آتش بس دائمی در غزه، پایان دادن به اشغالگری و پرداخت هزینه جنایات اسرائیل توسط اسرائیل انجام میشود. باز هم مصر در ارسال کمک های تورکیه به غزه از این نظر اهمیت حیاتی دارد. مجدداً موضوعاتی مانند احتمال منطقوی شدن جنگ وافزایش استقرارنظامی آمریکا درمنطقه موضوعاتی هستند که دوکشورباید درمورد آنها با هم عمل کنند.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتتصادی و اجتماعی تورکیه ستا