تبصره یی بر آجندای تورکیه وجهان، سفر رسمی در سطح عالی به چین و اوج مساله اویغورها

رجب طییب ایردوغان بعد از شرکت در نشست کنفرانس جی 20درجاپان، سفررسمی یی به جمهوری خلق چین خواهد داشت. ارزیابی های پروفیسوردکتورقدرت بلبل رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ییلدیریم بایزید انقره را برای شما تقدیم میکنیم:

هروقتیکه سخن ازسفررسمی هیئت بلند پایه به چین بمیان می اید، درمطبوعات ورسانه های تورکیه اخبارو گزارشاتی علیه اینکشور به نشر میرسد که اغلب مساله ایغورهای چین را دربرمیگیرد. فهمیده نمیشود که اخبارمنتشره دررابطه به مساله اویغورها تا چه حد صحیح وتا چه حد نادرست بوده وتحت تاثیررسانه های غربی به نشررسانیده میشوند؟ ویا اینکه تا چه اندازه در راستای اخلال روابط بین تورکیه وچین بوده است؟ ولی مبرهن است که همه یی این اخبار بیانگرسردرگمی جدی نسبت به چین میباشد. در این نبشته هرچند که خیلیها مشکل و تلاشی خطرناک است سعی میکنم تا نگاهی گسترده تری نسبت به چین داشته باشم. زیرا سردرگمی ها هیچگونه منفعتی برای تورکیه، چین واویغورها نخواهد داشت وصرفا باعث بوجود امدن شبهات وگمانهایی دربین طرفین میشود. طی روزهای 12-20 ام ماه جون سال 2019براساس دعوت سفارت چین درانقره و با برنامه ریزی ایران یک تیم هفت نفری با شرکت روسای نهادهای تولید اندیشه، اکادیمسین هاونماینده گان رسانه یی سفر کاری به چین انجام دادیم. در این چارچوب نقطه نظرات و برداشتهای شخصی خویش را که از برنامه های اجتماعی مختلف که با همکاری نهاد های تولید اندیشه درچین و عده یی از مسئولین دولتی درپیکن، شانگهای وهانگوزوترتیب یافت را با شما در میان میگذارم.

با یک دیدکلی چین با داشتن یک و ملیون وچهاصد هزار نفوس خویش به تنهایی 20 فیصد نفوس جهان را تشکیل میدهد. از نظر جغرافیایی نیز دارای مساحتی بزرگتر از بعضی قاره ها میباشد. اولین چیزی که در چین به نظر میخورد، رسیدن به مقدار مشخص توزیع درآمد و حل مشکلات  عمده یی زیربنایی است. سطح عواید سرانه ده هزار دالری درجا هاییکه سفر کردیم مخصوص بود. این وضعیت در جاده ها، زیرساخت ها، وسایط حمل ونقل فردی و اجتماعی، مغازه ها و برند ها به وضوح به چشم میخورد. در پیکن و شانگهای احساس نخواهد کرد که به چین سفرکرده اید. این شهرهای تفاوت چندانی از کشورهای جاپان ویا شهرهای غربی ندارد. شاه نشینی غیراصولی که درکشورهای غربی به کثرت دیده میشود، درجاهایی ازچین که سفرکردیم چندان وجود ندارد. ساختمانهای بلندی دردل شهر همچون خنجری نشسته را که بافت تاریخی و اقلیم شهر را برهم میزند در چین چندان به نظر نمیرسد. جاده های عریض، پارکهای بزرگ، درختانی بلند وفضای سبزومعماری زیبا، اثرکابوس مانند ساختمانهای بلندی  بر روی انسان را از میان برمیدارد. در حالیکه ساختمانهای بلند در بسیار جاها سبب نابودی هویت اصلی شهر میشود، در پیکن و شانگهای ازآنجاییکه به شکلی هماهنگ با معماری، طبعیت و محیط ماحول ساخته شده به این شهرها هویت می بخشد. وقتیکه به تعداد جمعیت فکر میکنیم به نظر میرسد که در چین با جمعیتی بزرگی همانند هند روبرو میشویم. ولی چنین نیست. تعداد جمعیتی که در جاده ها و کوچه دیده میشوند، کمترازاستانبول است. فرق شانگهای 25 ملیونی و پیکن 22 ملیونی مانند تفاوت استانبول و انقره بوده است. یکی شهر جهانی با ارتباطات و فرهنگ جهانی و دیگری با پوسته یی سرد خود شهریست منظم. در چین به دلیل پیشرفت سریع ستندرد سازی وجود ندارد. بویژه در بخشهای خدماتی برعلاوه بر شیوه های خوب میتوان با شیوه های بسیاربدی نیز مواجه شد.

دومین اقصاد بزرگ جهان که به سرعت بطرف تبدیل شدن به اولین گام برمیدارد. چین در حال حاضر پس از ایالات متحده امریکا، دومین اقصاد بزرگ جهان است. سهم چین در اقتصاد جهانی از 1 اعشاریه 8 فیصد درسال 1978به 18 اعشاریه 17 فیصد در سال 2017 افزایش یافته است. چین با 3 اعشاریه 12 تریلیون دالر صاحب بزرگترین ذخایرارزی جهان بشمار میرود. اینکشور درسال 2018 دارای رشدی 6اعشاریه 6 فیصدی بوده و به نظر میرسد که در سال 2050به تنهایی صاحب 20 فیصد تولید ناخالص داخلی در جهان گردد. بر اساس تخمینها پس ازچین کشورهای هندوستان و امریکا در این لیست جای خواهند داشت. این رشد و توسعه اقتصادی در زنده گی اجتماعی نیز قابل دید است. از زمان تاسیس جمهوری خلق چین در سال 1949 الی بازشدن آن بروی جهان درسال 1978 صرفا دوصد هزار چینی در خارج از کشور سفر کرده بودند. این درحالی است که درصرفادر سال گذشته 130 ملیون چینی به خارج از کشور سفر کرده اند.

تمدن توسعه یافته مادی و تکنولوژیکی چین:

میتوان گفت که چین ازنظرمادی تکنولوژیکی بسیار توسعه یافته است. این مساله را میتوان در زنده گی روزمره درچین مشاهده کرد. در مرکز تحقیقاتی هواوی، عمل جراحی از راه دور، کشت وزراعت ازراه دور، استفاده ازدستگاها و طرح هایی از این قبیل به نماییش گذاشته میشود. فرهنگ مادی تخنیکی چیزی کمیاب است. تجارب تورکیه نشان میدهد که ظاهرمادی یک کشورمیتواند درطول 10 الی 15 سال کاملا تغیریابد. مهم این است که این فرهنگ را چگونه درعمل پیاده کرده و تا چه اندازه از هویت و فرهنگ خود استفاده کرده اید. قبل از سفر به چین کنجکاوبودم که ایا چین به تنهایی موفق به چنین امری خواهد شد یا نه ؟ میخواستم بدانم که ایا میتواند مدرنیزه خود را تولید کند؟ آیا همانگونه که نمونه هایش را دربسیاری نقاط دنیا میبینیم، تسلیم مدرنیته یی غرب خواهد شد؟ ولی با دیدن فرهنگ وشرکت های لباس ومدل غربی در فضایی که مدل چین را به نمایش میگذارد، این کنجکاوی ام برطرف شد. تقریبا در همه مغازه های چینی عکسی از فرهنگ و لباس چینی وجود ندارد. چین میتواند یک ابر قدرت باشد، ولی از نظر روند فرهنگی که وارد شده نمیتواند مدرنیته خود را لحاظ هویت فرهنگ و تمدن تولید کرده بتواند. بنابراین تاثیرش در جهان میتواند حد اکثربه اندازه یک جاپان جدیدبوده باشد.

 جنگ تجاری با امریکا:

در سال 2018 کسرتجارت خارجی امریکا دربرابرچین به میزان 419 ملیارد دالر بود. این کسر که از جانب ترامپ به صفت یک سرقت تلقی شد یکی از دلایل اصلی جنگ تجاری بین دوکشوراست. مازاد تجاری چنین صرفا در مقابل اقصاد امریکا میتواند بیش ازنیمی ازاقتصاد تورکیه باشد. در حالیکه همه جهان از جنگ تجاری میان امریکا و چین سخن میگویند. چینی ها از جنگ نامیدن این مساله اجتناب میکنند. کاربرد اصطلاحات و مفاهیم ملایم تری را ترجیح میدهند. آنها فکر میکنند که در دوران اوباما با رقابتهای پیشگیرانه روبرو بوده اند و در دوران ترامپ با محاصره مواجه هستند. چینی ها در زمینه اینکه این رقابت تاکجا کشانیده خواهد شد،نگران میباشند. به عقیده خودشان آماده رقابتب عادلانه هستند. انها میگویند که تجارت دوجانبه به حجم 6 صد میلیارد دالر وجود دارد. بنابر این اقدامات پایان بردن این روابط خیلی سخت است. به این ترتیب روابط چین و ایالات متحده امریکا همانند روابط امریکا و ایران نخواهد بود. آیا چین یک ابر قدرت است؟ مقامات چینی مصرانه مخالفت میورزند که از آنها به صفت ابر قدرت نام برده شود. آیا این یک شکسته نفسی خاص مردم اسیا است؟ شاید هم یک ستراتیژی بوده باشد. نمیدانم در حالیکه از نگرش جهانی خود سخن میگویند اعلام میکنند که با هیچ کشوری حتی روسیه متفق نیستند، ولی شرکایی دارند. در هفته اینده به ادامه این موضوع خواهیم پرداخت.

ارزیابیهای پروفیسور دکتور قدرت بلبل رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ییلدیریم بایزید انقره را تقدیم حضور تان کردیم.