نظری به آجندای تورکیه وجهان جمعه 15 جدی 1396 هجری

تظاهرات و تجمعات مردم ایران که در اعتراض به فقرو بیکاری که در مشهد آغاز شد. با سرایت به دیگرشهرها بویژه نیشابور، شاهرود، کرمانشاه، قم، رشت ،دیگر شهرها چون ویزد، کرمانشاه، قزوین واهوازگسترش پیدا کرد. با وجود اینکه این تظاهرات در اعتراض به فقرو بیکاری صورت گرفته بود، اما درادامه مقامامات سیاسی رژیم، بویژه  رهبر دینی انقلاب یعنی خامنه یی مورد هدف قرار گرفتند. حتی در شهر قم که مرکز شیعی گری ایرانیست، شعارهایی از قبیل مرگ بر خانه یی، مرگ بر حزب الله سرداده شد. در نتیجه این تظاهرات و درگیریها صدها تن دستگیر و روانه زندانها شدند و تعداد زیادی نیز جان خود را از دست دادند. البته سوال اصلی در این است که از این به بعد چه اتفاقی در ایران رخ خواهد داد؟ آیاتظاهرات با گسترش بیشتر ادامه خواهد یافت ویا اینکه به پایان خواهد رسید؟ اکنون به ارزیابی های جان اجوت نویسنده و محقق بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در رابطه به این موضوع توجه شمارا جلب میداریم:

هنگامیکه به ارزیابی موازنه های داخلی ایران میپردازیم دوموضوع عمده واساسی جلب توجه مینماید. 1) بدتر شدن أوضاع داخلی، 2) کشمکشهای داخلی. کشمکش بین حکومت روحانی ولایت فقیه پس از انتخابات اخیر بطور فزاینده یی درحال افزایش میباشد. اتهامات افراد نزدیک به دولت روحانی و منسوبین سپاه پاسداران در رابطه به اختلاصهای مالی اعتماد مردم ایران نسبت به دولت را به شدت متزلزل کرده است. تحریمات اعمال شده برعلیه ایران، سیاستهای غلط اقتصادی همرا ه با فساد مالی سیاستمدران باعث شده است تا وضعیت اقتصادی ایران روز به روزبدتر شود. با وجود موجودیت منابع غنی نفت و در آمد گازطبیعی درایران درآمد ملی اینکشوراز 500 ملیارد دالر به 350 ملیارددالر کاهش یافته است. کشور با مشکل بزرگ تورم وبیکاری دست وپنجه نرم میکند. پرابلمهایی مانند زیربناهای ناکافی، آلوده گی هوا و خشکسالی نیزبه مشکلات موجود می افزاید. در مقابل اینهمه مشکلات و پرابلمهای داخلی ایران در سیاست خارجی از یک شیوه توسعه طلبانه یی پیروی مینماید. ایران با پراخت هزینه های اقتصادی سنگین درکشورهای لبنان، یمن، سوریه وعراق دستاوردهای قابل توجهی رابدست آورده است. اما ازآنجاییکه معلوم است مردم به این دستاوردهای جیوپولیتیک ایران جندان اهمیت نمیدهند. یکی ازنقاط قابل توجه درتظاهرات ایران عبارت ازمسایل قومی بوده است. اعراب دراهواز، بلوچها درشرق، کردها درغرب و بعضی ازتورکمنها در مناطق تورکمن نشین تاکیدکرده اند که  رژیم ایران با ایشان دارای برخورد تبعیض نژادی بوده است. هرچند دلیل اصلی تظاهرات و اعتراضات مشکلات موجود درسیاستهای داخلی و اقتصادی کشور میباشد، اما ابعاد بین المللی نیز نیز در این تظاهرات دخیل میباشد. سازمانهای دولتی ایران ادعا میکنندکه قاتل مردم کشته شده در جریان این تظاهرات عوامل کشورهای خارجی هستند. اظهارات وپیامهای تویتری دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا در مورد تظاهرات ایران نیزادعاهای دستگاه های دولتی مبنی بر دخالت نیروهای بیگانه را تقویت میبخشد. بنیامین نتانیاهو رئیس جمهور اسرائیل نیز از وقوع تظاهرات در ایران ابراز خشنودی کرده است. اما وزارت خارجه تورکیه با انتشار پیامی اعلام داشت که ثبات و آرامش کشور برادر ایران برای ترکیه بسیار مهم است. امیدواریم که این تجمعات اعتراض آمیز بدون خشونت و اقدامات تحریک‌آمیز به پایان برسد. در این پیام با عطف به اظهارات حسن روحانی رئیس جمهور ایران مبنی بر اینکه " طبیعی است مردم مشکلات دارند.  باید این مشکلات را حل و فصل کنیم. بنابراین یک عده اعتراض یا انتقاد دارند. به حق انتقاد دارند، منتها باید طریق و مسیر درست و قانونی را برای بیان انتقاد انتخاب کنند. یک عده ای در این وسط آمدند دارند با تحریک دیگران سوء استفاده می‌کنند. تاکیدگردیده است. همچنان ابراز امیدواری شد که با پیروی ازعقل سلیم آرامش درکشورهرچه زودترحاکم شودوازهرگونه اقدامات تحریک آمیزومداخلات خارجی خود داری گردد. ازسوی دیگر جبهه اتحاد عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر، بحرین واسرائیل که پس از سفر دونالد ترامپ به کشورهای حوزه خلیج وبا تلاشهای وی علیه ایران تاسیس شد، تظاهرات وناآرامیهای ایران را از نزدیک پیگیری میکنند. دولت ایران نیز از سالیان دراز مشکلات موجود در ایران را مداخلات محراقهای خارجی اعلان میکند. إسحاق جهانگیری معاون اول ریاست جمهوری ایران درسخنرانی اش درآخرهفته گذشته اظهار داشت که مسایل اقتصادی بهانه است ولی در پشت پرده حوادث دیگری مطرح است. روزنامه ایران نشریه دولت حسن روحانی نیز در صفحه اول خود نوشت:" عده یی مردم را بازیچه کرده اند." آیت الله خامنه یی رهبر دینی ایران نیزدراین زمینه با گفتن اینکه دشمنان ما با استفاده از پول سلاح وسایر عوامل خود سعی در بهم زدن نظم کشور دارند حرف آخر را زد. اما دشمنان ایران در عرصه بین المللی نباید دلایل اصلی این اعتراضات مردمی را کتمان کنند. به دلیل مشکلات اقتصادی درایران مدتی است که بعضی تظاهرات در نقاط مختلف کشوردرابعاد کوچک ترتیب می یافت. در حال حاضربا ایرانی روبرو هستیم که با وجود دارا بودن منابع سرشارطبعیی مردم آن روز بروز فقیرتر میشوند. از سوی دیگر ورشکستگی اکثریت شرکتهای مالی – اعتباری وابسته به دولت وافزایش مقروضیت این موسسات به مردم و متضرر شدن میلونها ایرانی از این بابت یکی دیگر از پرابلمهای مهم در آغاز و ادامه این اعتراضات میباشد. همچنان سرداده شدن شعارهایی مانند "پول مارا به غزه، سوریه ولبنان مصرف نکنید."،" سوریه را رها کن فکری به حال ما کن"، " ملت گدایی میکند، نه غزه نه لبنان، جانم فدای ایران" و" مرگ به حزب الله" نشانگر آنست که تظاهرکننده گان سیاست دولت ایران درقبال شرقمیانه ناراضی هستند. البته ناراضائیتیهای قشری ازسیاستهای توسعه طلبانه یی اینکشوردرشرقمیانه کاملا واضح و اشکاراست. درحالیکه ایران از طرفی با مشکلات اقتصادی مبارزه میکند، حضور نیروهای اینکشور درسوریه و پرداختن حقوق چندبرابر بیشتر از حقوق افراد داخل ایران به این افراد باعث نارضائیتی بسیاری از مردم اینکشور شده است. علاوه بر این سرداده شدن شعارهایی مانند" جمهوری اسلامی نمی خواهیم"،" استقلال، آزادی، جمهوری ایران" نشان میدهد که تظاهر کننده گان از وجودحکومت سرکوبگر در ایران ناراضی هستند. دعا در حق شاه سابق نیز در این تظاهرات کاملا جنبه کنایتی داشته است. مردم ایران که میتوانند درسایه ارتباطات جهانی زنده گی مردم دیگر کشوهار را مشاهده کنند، مرتبا در حال مقایسه سبک زنده گی خود با ستندردهای موجود در سایر کشورهای مسلمان و بخصوص تورکیه هستند. درنهایت عوامل متعددیست که دلیل وقوع تظاهرات در ایران بوده ومیباشد. جستجوی آزادی و رفاه اقتصادی از یکسو وتلاشهای کشورهایکه ایران را مورد هدف قرار داده و در تلاش راه اندازی هرج ومرج در اینکشور هستند از سوی دیگرایران را به تگنا قرارداده است. اما تورکیه با پیروی ازسیاستی متعادل ومتوازن موضع خودرادراین زمینه درمیان  گذاشت.