Պաշտպանության Ազգային Արդյունաբերություն - 06

Պաշտպանության ոլորտում արտադրվող տեղական եւ հատուկ առանց օդաչու սարքերը ու զինյալ մոդելները Թուրքիային մտցրել է աշխարհի կարեվոր երկրների ցուցակը։

Թուրքական «Harb-İş» արհմիության կրթական գծով տնօրեն Թարկան Զենգինը գնահատումներ է կատարել թեմայի վերաբերյալ։

Թուրքիան մի կողմից պաշտպանության ոլորտում կրիտիկական կարեվորություն ունեցող ռազմավարական ապրանքներ արտադրելուց, մյուս կողմից մրցակցում է տեղական հնարավորություններով։ Թուրքիան անկախ քաղաքականությամբ ապրանքներ վաճառելուց, ֆինանսապես աջակցում է տնտեսության։ Թուրքիայի պատմությունը օրինակելի է, կախվածությունից ազատվելու եւ տնտեսական նոր շահերի տեսանկյունից։ Թուրքիայի առաջին անօդաչու սարքերն են եղել 1990-ականներին Իսրայելից գնվող «Heron»-ները եւ ամերիկյան «GNAT» մոդելը։ «GNAT»-ի զարգացած տեսակներն են՝ «Predator» եւ «Repaer»-ը։ Բայց 2000թ-ին ԱՄՆ կոնգրեսը թույլ չտվեց Թուրքիա վաճառքին։ Թուրքիան սկսեց ինքը արտադրել։ Թուրքիայի առաջին անօդաչու սարքերն են եղել «Anka» եւ «Bayraktar»-ը։

Պաշտպանության ոլորտում արտադրվող տեղական եւ հատուկ առանց օդաչու սարքերը ու զինյալ մոդելները Թուրքիային մտցրել է աշխարհի կարեվոր երկրների ցուցակը։ Թուրքիան այսօր ունի տեղական տեխնոլոգիայի ոլորտում աշխատող ազդեցիկ մարդյաին ռեսուրսի։ Նշյալ ոլորտում անհրաժեշտ է աշխատել նպատակներ ունենալով եւ համբերություն ցուցաբերելով։ Համբերության հետ կարելի միացնել երկաժամկետ աշխատանքը։ Թուրքիան անօդաչու սարքերում 10 տարի աշխատելուց հետո հասել է հաջողության, որը ունի ռազմավարական հաջողություն։   

Առանց օդաչու սարքերը ու զինյալ մոդելները պատրաստվել է «Baykar» ընկերության մասնագետներից Սելջուկ Բայրակտարի կողմից։ Նա ասում է՝ «Թուրքիայի անօդաչու սարքերի պատմությունը սկսեց փոքրիկ սարքերի շնորհիվ։ Բանակայինների հետ աշխատանքներ ենք կատարել ռազմաբազաներում։ Այդ սարքերը ունեին ուղիղ եթերով քարտեզ գծագրելու հատկություն։ Զինյալ մոդելները առաջին անգամ օգտագործել ենք Աֆրինի ռազմական գործողության ընթացքում։ Եփրատի վահան եւ Ձիթենու ճյուղ գործողություններում սարքերը ստացել են մեծ փորձարություն եւ զարգացում»։

«BAYRAKTAR» փոքր եւ «BAYRAKTAR» մարտավարական անօդաչու սարքեր

2007թ-ին Թուրքական ԶԻՆՈՒԺ-ի կողմից օգտագոծման սկսող երկու անօդաչու սարքերը արտադրվել է «Baykar grup»-ի կողմից։ Ավելի ուշ նրանց հետեվել է մարտավարական սարքերը։ Նա շարունակում է պատմել․«Փոքրիկ անօդաչու սարքերը բոլորովին տեղական են եւ այսօր կազմում են Թուրքիայի օդային ռոբոտի համակարգը։ Մինջ այօսր կատարել է 100 հազար օպերատիվ գործողություն եւ հարձակում։ Համակարգը կարելի է օգտագործել դժվարին եղանակային եւ լեռնային շրջաններում»։

Միջին բարձրություն եւ երկարատեւ տարածություն ունեցող մարտավարական սարքերը կարողանում են չվերթ, վայրէջք եւ կանգ առնել։ Երեք մասից բաղկացող համակարգը արտադրվել է աշխարհի ամենազարգացած տեխնոլոգիայով հետազոտություն կատարելու համար։

Ռազմական գործողություններում օգտագործվել է բավականին ակտիվ

Թուրքիայի ներսում եւ արտասահմանում ահաբեկչության դեմ պայքարում կարեվոր դեր են ունեցել անօդաչու սարքերը եւ նրա զինյալ մոդելները։ «Bayraktar TB2» սարքը 2015թ-ից իվեր օգտագործվում է ահաբեկչության դեմ պայքարում։ Դա առանց ձայն հանելու եւ պահկվելով բարձրություններից կարողանում է նկարահանումներ կատարել։ Հատկապես Եփրատի վահան եւ Ձիթենու ճյուղ գործողություններում հետազոտություն կատարելուց, կրակ բացելով ցուցաբերել է աջակցություն։ «Bayraktar TB2»-ն մինջեւ հիմա հայտնաբերել է կարեվոր ահաբեկիչներին եւ վնասազերծել է նրանց։ Ահաբեկիչների կողմից օգտագործվող թունել եւ գաղտնի վայրերը որոշվեց անօդաչու սարքերի շնորհիվ։

Անօդաչու սարքերը եւ նրա զինյալ մոդելները շարունակում են զարգանալ։ «Baykar grup» եւ գործակիցները զարգացրել են նաեւ բջջային ուղիղ եթերով համակարգ «Kuzgun»-ը։ Առաջին անգամ օգտագործվել է 2018թ-ին անցկացվող Էֆեսի զինվարժության ընթացքում։ «Kuzgun»-ի շնորհիվ առաջին անգամ բջջային հեռախոսներից հնարավոր է դարձել ուղիղ հետեվել նկարահանումները։ Այսպիսով անօդաչու եւ նրա զինյալ գործակիցների նկարահանումները նույն րոպեյում դիտվում են զինվորների կողմից։ Անվտանգության ուժերը այսպիսով ավելի ազդեցիկ են պայքարում ահաբեկչության դեմ։