«Եվրոպայի հարցերը»

«Հաջորդ տարի նախատեսվող ազգային եւ տեղական ընտրություններով եվրոպական քաղաքականությունը խորացնելու է իր կասկածները, որը բարձրացնելու է պոպուլիզմ, իսլամաֆոբիա եւ օտարների դեմ ատելության մոտեցումը»։

Եվրոպան միջազգային անվտանգություն, տարածաշրջանային քաոս եւ փախստականների դեմ խտրականության պատճառներով դեմ դիմաց է մնացել առիթը օգտագործող ներուժով։ Այս իրականությունը սպառնում է Եվրոպայի մտքերին, որը սկսել էր Բրեքսիտից հետո։ ԵՄ-ն կարող է թուլանալ։ Հաջորդ տարի նախատեսվող ազգային եւ տեղական ընտրություններով եվրոպական քաղաքականությունը խորացնելու է իր կասկածները, որը բարձրացնելու է պոպուլիզմ, իսլամաֆոբիա եւ օտարների դեմ ատելության մոտեցումը։ Եթե եվրոպան ցանկանում է հզոր մնալ, ապա անհրաժեշտ է եվրոպացի ղեկավարների խելքը գլխին մոտեցումը։

Վերելք ապրող ռասիստականության դեմ լինող մարդկանց հանգստացրել է Ավստրիայում, ծայրահեղ աջակողմյան թեկնածու Նորբերտ Հոֆերին նախագահական ընտրություններում պարտության մատնող Ալեքսանդր Վան Դեր Բելենը։ Հոֆերը թուրքերի եւ մուսուլմաններին վիրավորելուց բացի փորձել է տարածել, Անգլիայի նման միությունից հեռանալու միտքը։ Նրա ընտրության դեպքում եվրոպայում առաջինը կլիներ իսլամաֆոբիա եւ ծայրահեղություն պարունակող մեկի նախագահությունը։ Ինչքան էլ Հոֆերը պարտվի, ապա տարածվել են իր մտքերը։ Նա միայն Թուրքիայի միության անդամագրման չե, այլ դեմ էր նաեւ մուսուլման եւ թուրքերի միության սահմաններից ներս բնակչության, որը սկսել էր տարածվել եվրոպական այլ երկրներում։ Բացի այդ Վիեննայի ներկա կառավարությունը շարունակում է վիճաբանել եւ հակասել Անկարայի իշխանությունների հետ։

Ավստրիայում նախագահական ընտրությունների արդյունքները կարեվոր օրինակ են հանդիսանում, թուրքերին, մուսուլմաններին եւ փախստականներին մեղադրող մյուս քաղաքական մտքերի դեմ։ Եվրոպայում մի շարք մարդիկ կարողանում են քոնե իրականությունը տեսնել։ Ծագող հարցերի համար մեկին մեղադրել նշանակում է կարճաժամկետ քաղաքական շահ ձեռք բերել, բայց հեռանկարային առումով չլուծել հարցը։ Եթե ծայրահեղ դիվանագետներ շարունակեն վախերի միջոցով ժողովրդի դիրքերը սահմանել, ապա երբեք չեն կարող եվրոպայի իրական հարցերը լուծել։

Հաջորդ տարի Ֆրանսիայի ընտրություններում կրկնվելու է նշյալ սցենարը, քանի որ ազգային ջոկատի նախագահ Մարին Լե Պենի գաղափարախոսությունը տարածվում է ժողովրդի շրջանակներում։ Նրա կուսակցությունը 2017թ-ի նախագահական ընտրություններում համարվում է լուրջ մրցակից։ Օլանդը հայտարարել է թեկնածու չլինելու մասին եւ սոցիալիստները անկետաներում ունեն բացասական արդյունքներ։ Իսկ թեկնածու Ֆրանսուա Ֆիլոնի հակազդեցությունը մինջեւ հիմա չի լսվել ժողովրդի կողմից։ Փաստօրեն իսլամ, թուրք եւ փասխտականներին վատաբանող քաղաքականությունը Ֆրանսիայում մասն է կազմելու նախագահական ընտրությունների։ Ֆրանսիան, Անգլիայի նման չի կարող հեռանալ միության շարքերից։ Բայց շարունակվող իսլամաֆոբիա, ծայրահեղություն, գործազրկություն եւ ինքնության հարցերը երկար ժամանակ կմնան Ֆրանսիայի օրակարգում։

Նման սցենարներից մեկը մեծ հավանականությամբ բեմադրվելու է նաեւ հաջորդ տարի Գերմանիայում նախատեսվող խորհրդարանական ընտրություններում։ Գերմանիա եւ եվրոպայի ամենահզոր ղեկավար Անգելա Մերկելը, ըստ անկետաների հաղթանակ ձեռք կբերի ընտրություններում։ Բայց նա էլ դեմ դիմաց է մնալու փախստականների եւ եվրոպայի տնտեսության հարցերում։ Եվրոպայում փախստականների ճգնաժամը կասեցնելու համար մեծ ջանքեր փաթող Մերկելն էլ ուժ է կորցրել Գերմանիայում։ Իտալիայում միության նոր սահմանադրությունը մերժվել է եւ պաշտոնից հրաժարվել է երկրի վարչապետ Մատեո Ռենցին։ Այս ամենը ավելի են խորացրել միության քաղաքական ճգնաժամը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո 64 կառավարություն փոխող Իտալիայի այս քայլը տնտեսական հարված է համարվում միության համար։

Փաստօրեն միության շարքերում նման հարցեր տեղի ունենալուց սովորական կարելի համարել բացասական ընթացող Թուրքիա-ԵՄ հարաբերությունները։ Թուրքիայի ահաբեկչության դեմ պայքարում կայունության եւ աջակցության պակասը թունավոր դեր է խաղում եւ վերացնում է տարբերությունները։ Եվրոպայի անվտանգության համար կարեվոր դեր ունեցող Թուրքիայի անվտանգության հարկ եղած հետաքրքրության բացակայությունը վտանգի տակ է դրել հարաբերությունները։ Զարմանալիօրեն դանդաղ զարգացող եւ ընդհանրապես ուշացող բանակցությունները այլեւս չունեն ապագա։ Փախստականների հարցում անհաջողությամբ ներկայացող եվրոպայի հետ շարունակվում է լարվածությունը։ Անպատասխանատու դիվանագետների նախագահ Էրդողան եւ Թուրքիան քաղաքական առիթի վերածող հասկացողությունները պատասխան չեն ներկայանում հարցերին։

Այս փակուղուց դուրս գալու միակ ճանապարհն է, առաջնահերթությունները որոշել, համատեղ անվտանգության հարցը լուծել եւ զարգանալ միասին։ Աճող կախվածությունը եւ որոշակի միասնությունները կարելի է ավելի հզորացնել։ Կողմերը կարող են մերժել հաղթող չունեցող նման խաղերին։ Եվրոպան ծայրահեղության փոխարեն ներքին հարցերը կարող է լուծել մայր մտավորականության քաղաքականությունը օգտագործելով։

Թուրքիայի հետ հարաբերություններում նոր էջ բացել կարող է դրական արդյուքներ ունենալ եվրոպայի համար։ Այցագրային ռեժիմի հարցը լուծել եւ ստեղծել գործընկերային համատեղ մթնոլորտ։ Այս երկու հարցերի լուծումը վաղուց պետք է պարգեւատրվեր Թուրքիայի քաղաքացիներին։ Բացի այդ անհրաժեշտ է հասկանալ հուլիս 15-ից առաջ եւ հետո Թուրքիայի անվտանգության ճգնաժամը։ Քաղաքական պոպուլիզմից բխող հակաթուրքական հասկացողությունը համեմատած Թուրքիայի հետ ավելի է վնասում եվրոպային։