قاچقینلر موضوعی بوییچه تحلیل یازووی
تحلیل و تیکشیروو 32
تحلیل تیکشیروو 32
اوّلگی دستوریمیزده تورکيه نینگ بوتون تاریخ دوامیده مهاجرلر قبول قیلگن و بیرگن مملکتلردن بیری ایکنلیگی گه، اناطولی نینگ مهاجرلر دیاری حسابلنیشیگه، بوگونگی کونده هم تورکيه نینگ جدّي روشده مهاجرلر آقیمی نینگ ینگی تولقینیگه دوچ کیلگنلیگی مسأله‌سیگه توخته‌لگندیک. کوپینچه چیت ایلده‌گی وطنداشلریمیزنینگ اوزی یشه گن توپراغینی ترک ایتیشده مجبور قالگنلیگینی و بعضی استعمار‌چی دولتلرنینگ اینیقسه بیزنینگ وطنداشلریمیزدن اوز منفعتلری اساسیده فایده‌لنیشنی خواهله‌گن لیگی گه اعتبار قره‌تگن حالده، مهاجرلرگه اوتکزیلگن باسیملر نتیجه‌سیده بعضی نادولت تشکیلاتلر تامانیدن تورکيه‌گه قَیتیش یوللری نینگ انچه قوله‌یلشلشتیریلگنلیگی حقیده سوز قیلگندیک.
انقره ییلدیریم بایزید بیلیم یورتی سیاست علملر فاکولته سی باشلیغی پروفیسور قدرت بلبل نینگ موضوع بیلن تیگیشلی یازووینی تقدیم ایته میز.
دستوریمیز نینگ بوگونگی سانیده ایسه خوددی شو مسأله‌لر اوستیدن قنده‌ی کوچ استراتیژيسینی کوزه‌تیشیمیز کیره‌ک دیگن سوالگه جواب قیدیریش بیلن بیرگه بو حقده‌گی بعضی تکلیفلریمیزنی ینه-ده انیقراق قیلیب سیز بیلن بولیشیشنی توغری دیب تاپدیک.
ستراتیژی بیلن تیگیشی تکلیفلر:
انسانلر نینگ یشه گن توپراقلرنی ترک ایتمسلیک: یورتیمیز تجربه‌سیگه ته‌یه‌نگن حالده شونی ایته میزکی، یورتداشلریمیز یشه گن توپراقلرینی ترک ایتمسلیک اوچون برچه شرط-شرایطنی سینه‌ب کوریشی درکار. چونکه ترک ایتیلگن هر بیر حدود بیلن بیرگه یورتداشلریمیز نینگ هم، یورتیمیز نینگ هم حدودده‌گی تأثیری کمه‌ییب، کوچی ضعیفلشیب بارماقده. ترک ایتگن هر بیر انسان بیلن بیرگه، ترک ایتیلگن هر بیر انسان نینگ کوچی هم ضعیفله‌ماقده. بونگه اورنک صفتیده بالقانلرنی مثال کیلتیریشیمیز ممکن. هه، البته، جوده هم قیین ایدی… بلکه، امکانسیز ایدی… لیکن شونگه قره‌مه‌ی بیر یولینی تاپیب اولرنینگ بالقانلرده قالیش یولینی تاپه آلگنیمیزده ایدی…نور علا نور بولردی…. بوگونگی کونده بالقانلر نینگ چهره‌سی باشقه‌چه بولیشی هم ممکن ایدی. بالقانلیک بعضی عالِملرنینگ کوچیب اوتیش نینگ حرام ایکنلیگی حقیده فتوا بیریشی نینگ سببی بلکه شوندن عبارتدیر.
اوز اورنیده کوچیگه-کوچ قوشیش مسأله‌سی: تورکيه اینگ اوّلا کوچلی تاریخی و مدني مناسبتی بار توپراقلرده یشه گن یورتداشلری نینگ نیمه بولیشیدن قطعي نظر انه شو ییرده اوسیب - اولغه‌ییشی، عمربات یشب قالیشی اوچون شرایط یره‌تیشی کیره‌ک دیگن فکرده‌میز. بو نینگ اوچون دولت تشکیلاتلری، نادولت تشکیلاتلر او ییرلرده یشه گن انسانلر نینگ یشه شینی انه شو ییرده دوام ایتتیریشی اوچون قنده‌ی شرایطلر یره‌تیب بیریش حقیده ینه-ده کوپراق سیاستلر، استراتیژيلر، فعالیتلر ایزلب تاپیشی درکار. اولرنینگ حدودده‌گی اقتصادي، مدني، سیاسي و سپورت ترماغیده اشتراک ایتیشی اوچون کینگ کولملی امکانلر یره‌تیشی کیره‌ک. چیت ایلده تورکيه بیلن قنه‌قه‌دیر علاقه‌سی بار انسانلریمیز نینگ او یشه گن مملکتده کوپلب فعالیتلرده ا‌ورین آلیشی، او مملکت نینگ رواجلنیشیگه حصه قوشیشی او یشه گن مملکت اوچون بولگنیدیک تورکيه اوچون هم فایده‌لی دیر.
غرب دولتلریده یشه گن یورتداشلریمیز نینگ کوچیگه انه شو ییرده کوچ قوشیشلیک نینگ اینگ مهم یوللریدن بیری، اونگه قوچاق آچکن دولت نینگ هم وطنداشلیگینی آلیشلیکدیر. لیکن کوپچیلیک یورتداشلریمیزنینگ بونی عملگه آشیریشدن تارتینگنلیگینی یاکه بونگه جوده هم کیچ جرعت ایتکنلیگیدن خبریمیز بار. چیت ایلده گی تورک و قرینداش راستی YTB گه ییتکچیلیک قیلگن چاغلریمده اروپا دولتلریدن بیریگه بولگن سفریمده، یورتداشلریمیز سوزلب بیرگن بیر واقعه، مینینگ نیمه دیماقچی بولگنلیگیمگه انیقلیک کیریتیش جهتیدن علیحده ا‌ورینگه ایگه. مذکور واقعه‌گه کوره سابق باش وزیرلریمیزدن پروفیسور دوکتور نجم الدین ایرباقان، 1980-ییللرده‌گی سفرلریدن بیریده، اولرگه وطنداشلیک آلیشلیکنی تکلیف قیلگن ایکن. بو توصیه نینگ آنلب ییللردن کیین قنچه‌لیک توغری ایکنلیگینی توشونیب ییتگنلیگینی افاده ایتگن یورتداشیمیز، «لیکن انه شو کونی ایرباقان استاد، بیزگه خوددی دینیمیزنی المشیتیریشنی توصیه قیلگندیک خفه بولگندیک» دیگندی.
تیگیشلی دولتلر بیلن یقین همکارلیکده بولیشلیک: اوّلراق بالقان دولتلریده، بوگونگی کونده ایسه قریم و اویغور مسأله‌سی طفیلی یورتداشلریمیز یشه گن مملکتلرده معمالرگه دوچ کیلیشیمیز طبيعي حالدیر. چونکه یورتداشلریمیز او ییرده عذاب تارتیب، یامان معامله‌گه دوچ کیلر ایکن بونی اصلا کورمسلیککه آلالمه‌یمیز. بونی افاده ایتیشلیکدن هم باش تارتمه‌یمیز. شو بیلن بیرگه یوقاریده نامی تیلگه آلینگن مملکتلرده مناسبتیمیزنینگ ینه-ده یامانلشیشی یاکه علاقه‌لریمیزنینگ اوزیلیشی اینگ کوپ او ییرده یشه گن قانداشلریمیزگه زیان ییتکزه‌دی. مناسبتلرنینگ یامانلشیشی، بلکه قانداشلریمز اوستیدن استعمار‌چی سیاست یوریتماقچی بولگنلرنینگ فایده‌سیگه ایشلشی ممکن. لیکن تورکيه و تیگیشلی مملکت نینگ بوندن هیچ قنده‌ی منفعتی یوق. شو اوچون… هم قانداشلریمیز، هم غرب دولتلریده یشه گن یورتداشلریمیز جهتیدن اولرنینگ کوچیگه انه شو ییرده کوچ قوشیشلیک اوچون، اولر یشه گن مملکتلرده تیغیز همکارلیکلر یولگه قوییب، یقین فعالیت آلیب باریلیشی کیره‌ک. انسانلریمیزنینگ او دولتلرده همکارلیک ایچیده، اولر یشه گن دولتلرگه سیاسي، اجتماعي، مدني، اقتصادي جهتدن ینه-ده کوپراق حصه قوشیش یوللرنینگ قیدیریلیشی کیره‌ک.
مرجینا‌ل (چیکّه) گروهلر نینگ پیدا بولیشیگه قرشی چاره و تدبیرلر کوریش: خواهی یورتداشلریمیز یشه گن غرب دولتلری، خواهی قانداشلریمیز یشه گن مملکتلرده‌گی بعضی مسؤللر، کوپراق سیاسيلر، او ییرده‌گی انسانیمیزنینگ بیر قِسمیدن مرجینا‌ل، افراطی گروهلر پیدا بولیب، اولرنی ترور فعالیتلریده اشتراک ایتگنلیکده عیبله‌ماقده. بو ادعالر ناتوغری بولیشی ممکن. تیگیشلی مملکتلر، استراتیژيلری طفیلی بونده‌ی عیبلاولرگه مراجعت قیله‌یاتگن بولیشی هم ممکن لیکن انسانلر دوچ کیلگن قیینچیلیکلر یوزه‌سیدن مرجینا‌ل گروهلر تأثیریده قالیشی ممکن. شو نینگ اوچون هم بونده‌ی خوفلرگه قرشی دولت مؤسسه‌لری و اولرگه باغلیق نادولت تشکیلاتلری نینگ کیره‌کلی فعالیتلرنی عملگه آشیریشی شرط.
آخرگی چاره صفتیده تورکيه: قنقه‌دیر معماگه دوچ کیلینگنیده درحال تورکيه‌گه کوچیش، معمانی حل قیلیشده‌گی بیرینچی ایمس عکسینچه آخرگی یول بولیشی کیره‌ک. اونگه مراجعت قیلیشلیک اوچون یوقاریده تیلگه آلینگن یاکه آلینمه‌گن بوتون یوللر سینب کوریلیشی شرط. بو وضعیت طبيعي اوله‌راق جوده هم ستراتیژیک، اره‌لش سیاستلر و کینگ کولملی فعالیتلر آلیب باریشنی طلب قیله‌دی. یشه گن حدودنی ترک ایتیش نینگ فردی و اجتماعي خرجتلری نظرده توتیلگنیده، کوپینچه انسانلریمیزنی اوز اورنیده توتیش نینگ یولینی قیدیریب تاپیشلیک امکانی بولیشی ممکن.
دستوریمیزنینگ آخرگی ایکّیته سانیده یورتیمیزده‌گی دایمي کورینگن مهاجرلر مسأله‌سیگه توخته‌لدیم. بونگه اوخشه‌ش استراتیژي نینگ معلوم درجه‌ده سوريه، ایران، عراق، مصر، لیبیا و افغانستانگه تیا‌نگن و وقتینچه‌لیک دیب اویلنگن یاکه تورکيه‌دن ترانزیت یولی صفتیده فایده‌لنگن مهاجرلیک اوچون هم کوزه‌تیشیمیز ممکن. لیکن هر ایکّله وضعیتده هم مهاجرلر نینگ عمر سوریش خوفی کوزه‌تیلگودیک بولسه اونده تورکيه اصلا غرب یاکه اروپا دولتلریدیک بولالمه‌یدی. اوزیدن پناه سوره‌گنلرنی اصلا اولیمگه محکوم قیلالمه‌یدی. تورکيه غربدن و اونینگ مدنیتیدن فرقلی اوله‌راق بوتون تاریخ دوامیده اوزیدن پناه سوره‌گن چاره‌سیزلر اوچون، نیمه بولیشیدن قطعي نظر امید و آدمگرچیلیک نینگ آخرگی دروازه‌سی، وجدانلرنینگ آوازی، قوتیلیش نینگ نامی بولیب کیلماقده. تورکيه تاریخده بولگنیدیک بوگونگی کونده هم اروپا بیرلیگی ترکیبیده‌گی دولتلردن شو جهتدن اوزگچه و فرقلی ا‌ورینگه ایگه‌دیر.
انقره ییلدیریم بایزید بیلیم یورتی سیاست علملر فآقولته سی باشلیغی پروفیسور قدرت بلبل نینگ موضوع بیلن تیگیشلی یازووینی تقدیم ایتدیک.
