مصر و ترکیه ده گی کودتا تشبث لری

عرب بهاری اسمی گه ایگه بولگن ینگی لیک لر آرتیدن اورته شرق منطقه سیده اوته مهم ینگی لیک لرنینگ یوز بیریتگن لیگی کورینماقده.  شونده ی قیلیب اورته شرق اولکه لریده برقرار سیزلیک معما سی کونساین جدی له شیب بارماقده.  سوریه, لیبیا و یمن ده اوروش لر دوام ایتماقده. میلادی ۲۰۱۳ نچی ییلی جولای آییده مصر ده حربی کودتا بولدی.  میلادی ۲۰۱۶ نچی ییلی جولای آیی نینگ ۱۵ نچی کونیده ایسه ترکیه ده هم بیر کودتا تشبثی نینگ بولگن لیگی گه شاهد بولدیک. 

مصر و ترکیه ده گی ینگی لیک لر نی قوییده گیچه خلاصه قیلیشی میز ممکن:

میلادی ۲۰۱۱ نچی ییلی جنوری آییده خلق نینگ عصیان ایتیشی نتیجه سیده مصر نینگ سابق جمهوررئیسی حسن مبارک نینگ دوری نینگ اداغگه ییتیشیشی گه قره مسدن, حربی لر نینگ نظارتی آستیده اوشبو اولکه ده بیر دموکراتیک له شیش پروسه سی باشلب کیتدی.  عینی دمده اوشبو اولکه ده حربی لر بیلن بیرگه قضائی اورگان لرنینگ حاکمیتی هم باشلب کیتدی. 

ترکیه ده ایسه, میلادی ۲۰۰۲ نچی ییلیده عدالت و توسعه حزبی نینگ اقتدار گه کیلیشی آرتیدن دواملی روشده حربی لرنینگ سیاسی رژیم اوستیده گی تاثیری کمییب کیتدی.  حتی حربی لرنینگ رژیم گه تاثیری نینگ انیق روشده یوق ایتیلگن لیگی دن هم بحث ایتیشی میز ممکن.  بوندن تشقری ترکیه ده قضائی اورگان لرنینگ هم رژیم گه تاثیری نینگ یوق ایتیلیشی اوچون تشبث لر قیلیندی.  بیرینچیدن حربی اورگان لرنینگ تاثیری نینگ یوق ایتیلیشی گه اهمیت بیریلگن لیگی سببلی قضائی اورگان لر بیلن علاقه لی فعالیت لر توغری سیده بیرآز کیچ قالیندی.  بیراق, قضائی اورگان لرنینگ بیرته گینه اوزی نینگ سیستم نینگ فعالیت لرینی بوتونلی توخته تیب قویش ظرفیتی بویوک مقیاسده یوق ایتیلیب قویلدی.

مصر جمهوررئیسی محمد مرسی رهبریتی, بیر ییل کبی قیسقه بیر مدت مابینیده سابق رژیم گه قرشی ییترلیک مقیاسده کوچ کسب ایته آلمه دی.  فقط گینه اردو ایمس, بلکه امنیه قوماندان لیک لری, سرمایه دارلر و میدیا هم بوتونلی اونگه مخالف ایدی.  مرسی نینگ بیرته گینه امکانیتی خلق نینگ حمایه سی نی کسب ایتگن لیگی دن عبارت ایدی.  کودتا چیلر, کودتا قیلمسدن آلدین مرسی نینگ اوشبو مشروعیتی نی یوق ایتیش اوچون بیر پلان تیار له دی.  اوشبو پلان دایره سیده مصر خلقی نینگ مهم بیر قسمی نینگ مرسی رهبریتی گه قرشی مخالفتی اوچون زمینه یره تیلیب بیریلدی. 

ترکیه ایسه, کودتا گه تشبث قیلگن کیشی لر خلق نینگ حمایه سی نی کسب ایته آلمه دی.  اولر نینگ فعالیت لری ترک خلقی تامانیدن حمایه لنمه دی.  سیاسی فعالیت لر ده بولیب اوتگن هر سیلاو ده جدی بیر رهبر نینگ کوچی گه دوچ کیلیب قالدی. خلق ترکیه جمهوریتی جمهوررئیسی رجب طیب اردوغان و حکومت نینگ دعوتی گه مثبت جواب قیتردی.  شونده ی قیلیب قیسقه بیر مدت مابینیده میلیون لب ترک تبعه سی کوچه لر گه چیقیشیب کودتاچی لرنینگ مقابلیده توختب, دموکراسی لری نی اسره ب قالیش گه موفق بولدی. 

مصرده اردو سیلنگن کیشی لر گه قرشی متحد بیر شکلده حرکت ایتدی.  اردو نینگ باشلیغی بولگن عبدالفتاح السیسی عینی دمده مرسی نینگ مدافعه وزیری ایدی.  بوندن تشقری مصر نینگ انچه کوچلی بولگن پولیسی هم اردو بیلن همکار ایدی.  ترکیه ده جولای آیی نینگ ۱۵ نچی کونیده کودتا قیلیش گه حرکت ایتگن کیشی لرنینگ همه سی متحد بیر شکلده اردو نینگ همه سیدن عبارت ایمس ایدی.  اردو تامانیدن حمایه لنمه گن لیک لری دیک, اوشبو کودتاچی لر آره سیده اردو نینگ اینگ کتته قوماندان لری نینگ هیچ بیری موجود ایمس ایدی. کودتاچی لر کوپینچه دولت اداره لری گه جایله شیب آلگن چیت ایللردن حمایه له نیتگن و دینی بیر حرکت اوله راق کورینگن فتح الله چی لر ترور تشکیلاتی نینگ منسوب لری دن عبارت ایدی.  اردو نینگ اینگ مهم جای لری گه جایله شیب آلگن بولیش لری گه قره مسدن, اردو گه حاکم ایمس ایدیلر.  عینی دمده خوف سیزلیک کوچ لری نینگ اینگ مهم قسمیدن بولگن پولیس هم اولر گه مخالف ایدی. 

خوب دنیا اولکه لری مصر و ترکیه ده گی اوشبو کودتا لر بیلن علاقه لر قنده ی بیر امتحان بیردی؟ کودتا تشبثی نینگ موفقیت سیزلیک گه دوچ کیلیب قالیشی آرتیدن امریکا قوشمه ایالت لری و همده اوروپا بیرلیگی, ترکیه ده اعدام جزاسی نینگ تطبیق ایتیلیشی و نظارت آستی گه آلینگن کیشی لر بیلن قنده ی رویه قیلینیشی توغری سیده ترکیه گه بعضی نیرسه لر ایتیب باشله دی.  اصلی گه قره گنده امریکا بیلن اوروپا بیرلیگی مصر کودتاسی آرتیدن جوده یمان بیر امتحان بیرگن ایدی.  اوشبو اولکه لر کودتا نی حمایه ایته دیگن بیر شکلده سیاست آلیب بارگن ایدی.  خودی منه شوو اولکه لرنینگ کودتا تشبثی آرتیدن اوشلنگن کودتا چی لر بیلن قنده ی رویه قیلینیشی گه تیگیشلی ترک حکومتی گه بیر نیرسه ایتیش لری انیق روشده بیر مسئولیت سیزلیک دن عبارت خلاص.  ایندی اولر نینگ, آلدین هم ترکیه ده موجود بولگن غرب گه قرشی ایشانچ سیز لیک تویغو سی نی خودی منه شوو بیانات لری بیلن ینه ده آرتیرگن لیکلری نی درک ایته آلمیتگن لیک لری کورینماقده. 

عینی دمده ترک خلقی نینگ همه سی اوشبو کودتا تشبثی نینگ فتح الله چی ترور تشکیلاتی تامانیدن اویوشتیریلگن بولیشی بوییچه هیچ قنده ی بیر ترددی یوق. 

مسئول لر ایندی کودتا تشبثی نینگ مطلق صورت ده موفقیت سیز لیک گه اوچره تیلگن لیگی نی بیلدیررایکن, بیراق خطری نینگ حالی هم موجود ایکن لیگی نی بیلدیرماقده.