مینگ ییللیک بیرینچی چارهگیدهگی مهم واقعهلر
برنامه

مینگ ییللیک بیرینچی چارهگیدهگی مهم واقعهلر
2023-ییل 6 فبروریده تورکيهده مرکزی قهرمانمرهش بولگن 7،8 و 7،5 کوچیدهگی ایکّی زلزله یوزبیردی. توقّیز ساعت آرهلیغیده یوز بېرگن بو ایکّی زلزلهده تورکيه نینگ 18 ته شهری، جملهدن قهرمانمرهش، هاتای و آدي یمان جوده کتّه ضرر کوردی. مینگلب بنالر، شو جملهدن تاریخي بنالر ویران بولدی، 53 مینگ 537 کیشی هلاک بولدی، یوز مینگدن آرتیق کیشی یرالندی و مِیلیونلب آدملر اوز یورتلریدن کوچیب بدرغه بولدیلر. زلزله تورکيهگه قوشنی مملکتلرده هم ویرانلیکلر قیلیب کېتدی. فقط سوريهده 8 مینگدن آرتیق کیشی هلاک بولدی. ایکّی کتته زلزلهدن سونگ، اېنگ کیچیگی 6،7 کوچده بولگن 45 مینگدن آرتیق قوشیمچه سیلکینیشلر روی بېردی. تورکيه اېران دن مصرگچه بولگن کوپلب مملکتلرده حس قیلینگن زلزله اوچون خلقارا یاردم چقیرووینی عملگه آشیردی و زلزله حدودیده 3 آی مدت بیلن فوق العاده حالت اعلان قیلدی.
تورکيهده قیدیروو-قوتقروو ایشلریگه 94 ته مملکت همده 141 مینگدن آرتیق قوتقروو گروه لری یاردم بېردی. چېت اېلدن کېلگن کوپلب ساغلیقنی سقلش و یاردم بېرووچی تشکیلاتلر هم بیرینچی یاردم واسطهلری و جهازلری بیلن ساغلیق و یشش شرایطلری بوییچه ایشلرنی عملگه آشیردیلر. 2010-ییلدهگی هایتی زلزلهسیدن کېینگی اېنگ کوپ آدملر هلاک بولگن ایکّینچی زلزله صفتیده دنیا تاریخیگه کیریب اوتگن 6-فبروری زلزلهلری نینگ اقتصادي ضرر حجمی هم کتّه بولدی. 1999-ییلدهگی مرمره زلزلهسی نینگ 6 برابر کوپراق مادّي ضرر کورگن تورکيهگه 6-فبروری زلزلهسی نینگ مالی کلفتی تخمیناً 200 میلیارد دالرگه یېتیشی کوتیلماقده.
قیسقه نامی " BTC" بولگن باکو-تیفلیس-جېخان قووور یولی پروژهسی اوچون آخرگی امضالر 3-فبروری 2004-ییلده باکوده قوییلدی. آذربایجان نفتینی گرجستان و تورکيه آرقهلی دنیاگه یېتکزیب بېریشنی مقصد قیلگن پروژه اوچون رسمي بنیاد قوییش مراسمی 3 مملکت جمهور رئیسلری نینگ اشتراکیده 2002-ییل 17-سپتامبرده آذربایجان نینگ سنگچال حدودیده اوتکزیلگن اېدی. 1768 کیلومتر اوزونلیکدهگی قووور یولی نینگ قوریلیشی 2006-ییلده یکونلندی و بیرینچی نفت تورکيه نینگ آق دېنگیز ساحلیده جایلشگن جېخان ترمینالگه جون آییده یېتیب کېلدی. باکو-تیفلیس-جېخان قووور یولی آرقهلی بیرینچی یوک توشیریلگن کوندن بوگونگی کونگه قدَر دنیا بازاریگه تقدیم اېتیلگن نفت مقداری تخمیناً 5 میلیارد تُنگه یېتدی. قووور یولی فقط اقتصادي جهتدن اېمس، بلکه 3 قوشنی مملکت اورتهسیده سیاسي و دیپلوماتیک مناسبتلرنینگ رواجلنیشیگه هم یاردم بېردی.
باکو-تیفلیس-جېخان قووور یولی نینگ قوریلیشی و ایشلهتیلیشیدهگی قرارلی یانداشوو و موفقیتلی نتیجه، تورکيه-گرجستان و آذربایجان نینگ تېمیر یول بیلن بیرلشتیریلیشی رېجهسیگه هم یول آچدی. 2007-ییل 7-فبروریده باکو-تیفلیس-قارس تېمیر یولی پروژهسینی عملگه آشیریش توغریسیده شرطنامه تیفلیس شهریده امضالندی. 2017-ییل 30-اکتوبرده فایدهلنیشگه تاپشیریلگن باکو-تیفلیس-قارس تېمیر یولی فقط 3 مملکتنی بیر-بیریگه اولهمهی، بلکه اورته آسیا مملکتلریدن ایشلب چیقریلگن خام مادهلرنینگ خزر دېنگیزی و تورکيه آرقهلی دنیا بازاریگه تقدیم اېتیلیشیگه امکان یراتدی.
2022-ییل 3-فبروریده امریکا قوشمه ایالتلری ابوبکر البغداديدن کېین ترور تشکیلاتی داعش نینگ باشلیغی بولگن ابو ابراهیم القرېشی نینگ اولدیریلگنلیگینی بیلدیردی. امریکا قوشمه ایالتلری جمهور رئیسی جو بایدن، اولدیریلیشی یاکه قولگه آلینیشی اوچون 5 میلیون دالر مکافات قویگن القرېشی نینگ امریکا قوشمه ایالتلری مخصوص کوچلری نینگ اوتکزگن عملیاتیده اولدیریلگنلیگی حقیده مهعلومات بېردی.
حیات بېرگن "سپرتاکوس" سیماسی بیلن سینما عالمی نینگ اونوتیلمس اکتورلری قطاریگه کیرگن امریکالیک اکتور کیرک داگلس 2020-ییل 5-فبروریده 103 یاشیده وفات اېتدی. 3 مرته "اوسکار" مکافاتیگه نامزاد کورسهتیلگن، لېکن آلتین رنگلی هیکلنی قولگه کیریته آلمهگن کیرک داگلسگه امریکا سینماتوگرافی اکادمیسی تامانیدن سینما صنعتیگه قوشگن حصهسی اوچون 1996-ییلده مخصوص مکافات بېریلگن اېدی.