ساعت نینگ صفر نقطهسی گرینویچ
برنامه
ساعت نینگ صفر نقطهسی گرینویچ
السلام و علیکم، حرمتلی تینگلاوچیلر. بوگونگی بولیمده دنیاده قوللنیلهدیگن ستندرد ساعت تیزیمی و اونینگ مرکزي نقطهسی حسابلنووچی انگلستان (بویوک بریتانيا)دهگی گرینویچ کوزهتوو مرکزیدن بحث ایتهمیز. سوزیمیزنی "ساعت نینگ صفر نقطهسی گرینویچ" دېب باشلهیمیز.
تاریخ دوامیده هر بیر مدنیت وقتنی اولچش بوییچه تورلی اصوللر ایشلب چیققن. صنایع انقلابیگچه بولگن دورده، یعنی بوگون بیز بیلگن ایش وقتی، نوبت کبی توشونچهلر حلی موجود بولمهگن پیتلرده آدملر کوندوزنی حسابلهگنده قویاش نینگ یېتگن بلندلیگیدن فایدهلنگن. بو هر بیر حدود نینگ اوز قویاش حالتینی اساس قیلیب، کون نینگ باشلنیش و توگش ساعتلرینی ترتیبگه سالیشی دېگنی بوله دی. مثلاً، 19-عصرگچه لندنده ساعت پاریسدهگی ساعتدن فرق قیلگن؛ چونکه هر بیر شهر اوشه پیتده تورگن جای نینگ قویاش حالتیگه قرهب وقتینی حسابلهگن.
لېکن صنایع انقلابی و بوغلی رېللرنینگ پیدا بولیشی بیلن خلقارا سودا و ترانسپورتده تېزلیک آشدی و وقت حسابلریدهگی حدود فرقلر کتّه معماگه ایلندی. اوشبو قرمه قرشیلیکنی حل قیلیش مقصدیده، 1884 ییلده واشنگتنده خلقارا مېریدیان کنفراسسی اوتکزیلدی. کنفراس نینگ اساسي مقصدی بوتون دنیا بویلب عمل قیلهدیگن صفر مېریدیانی بېلگیلش و خلقارا وقت تیزیمینی ستندردلشتیریش اېدی. شو دورده دنیادهگی خریطهلرنینگ 70 فایزیدن کوپراغی انگلستان نینگ گرینویچ کوزهتوو مرکزینی معلوماتنامه صفتیده آلگن. بو نینگ سببی، شو دور بریتانيا امپراطورلیگی نینگ دنیا دېنگیز سوداسی و دېنگیز آرقهلی باشقه حدودلرگه اېگهلیک قیلیشدهگی تینگسیز اوستونلیگی اېدی.
گرینویچ کوزهتوو مرکزی دېنگیزچیلرنینگ کېنگلیک حسابلریشیده مرکزي رول اوینهیدی. بریتانيانینگ دنیا بویلب تأثیری طفیلی اوشبو حسابلهمهلر کېنگ ترقهلگن. نتیجهده کنفراسده 26 مملکت نینگ وکیللری اورتهسیده بولیب اوتگن سیلشووده گرینویچ دنیا ساعتی اوچون صفر نقطهسی صفتیده قبول قیلیندی. شوندهی قیلیب، گمت حرفلری بیلن قیسقرتیریلگن گرینویچ اورتهچه ساعتی (گرېنویچ اورتهچه وقتې) دنیا بویلب وقت نینگ معلوماتنامه نقطهسیگه ایلنهدی. اوشبو قرار زمانهوي خلقارا ساعت تیزیمی نینگ اساسینی شکللنتیردی و حاضرگی وقت حسابلریشلری نینگ گلوبال ستندردلرگه ماس بولیشینی تأمینلهدی.
گرینویچدن آلدین، کوپلب شهرلر اوزلری نینگ محلي کوزهتوو مرکزلرینی صفر نقطهسی صفتیده قبول قیلردی. پاریس، برلین، واشینگتن کبی ییریک شهرلر اوز وقتلرینی اوشبو کوزهتوو مرکزلریگه کوره ترتیبگه سالگن. عثمانلی دولتی سودا یوللریده حاکمیت قورگن دورلرده اېسه استانبولدهگی رصدخانهلرنینگ اولچاولری کاروانلر و سوداگرلرنینگ کوننی حسابلشده اېرگشگن قوللنمه بولگن.
