әрдоған: йеңи көчмәнләр долқуниниң мәсулийитини өз үстимизгә алалмаймиз

түркийә авази радийоси хәвири: җумһур рәис әрдоған истанбулдики чираған сарийида өткүзүлгән « будапешт  басқучи 6 – нөвәтлик балқан конферанси» да қилған сөзидә, дунйа бойичә 260 милйон көчмән, 68 милйондин артуқ йурт - маканлиридин айрилип қалған киши вә 25 милйондин артуқ мусапирниң барлиқини тәкитләп мундақ деди: «техиму егиз сепилларни соқушниң, техиму көп сим тосуқларни бәрпа қилишниң, тәртипсиз көчмәнликкә тақабил турушниң чариси әмәслики һәммигә бәш қолдәк айан.»

кишилик һәқ - һоқуқ дәпсәндичиликлири вә тоқунушлар давамлашқан тәқдирдә, байлар билән намратлар оттурисидики һаң барғансери чоңийиватқан тәқдирдә, көчмәнләрниң һәмишә йеңи йолларға йүзлинидиғанлиқини қәйт қилған җумһур рәис әрдоған, «бирләшкән дөләтләр тәшкилатиниң мәлуматлириға қариғанда, түркийә панаһлиқ тилигүчиләр үчүн сәрп қилған  мәбләғ 37 милйард доллардин ашиду» деди.

аталмиш  «әрмәний қирғинчилиқи» дәвалири тоғрилиқму тохталған җумһур рәис әрдоған, мундақ дәп көрсәтти: «нөвәттә ғәрбтә болупму аталмиш <әрмәний қирғинчилиқи> намизидин тәтүр тәшвиқатлар елип бериливатиду, биз ейтимизки؛ бу тарихшунасларниң қилидиған ишидур. шуни алаһидә тәкитләп өтимәнки, биз пүткүл һайатимизда, тарихимиз мабәйнидә, башқа һечбир етник милләткә қарши ирқий қирғинчилиқ йүргүзмигән. җүмлидин, әзиз миллитимиз башқа етник гуруппиларға нә һечқачан начар муамилидә болған әмәс, нә ирқий қирғинчилиқ йүргүзгән әмәс.»

йеңи көчмәнләр долқуни тоғрилиқму тохталған җумһур рәис рәҗәп таййип әрдоған, мундақ деди: «сүрийә киризиси сәвәбидин оттуриға чиққан көчмәнләр мәсилисини һәл қилишниң бирдинбир йоли, <панаһлиқ тилигүчиләрни түркийәниң чегралири ичидә тутулуши>, дәп қараш пүтүнләй хата. чүнки йеңи көчмәнләр долқуни көтүрүлгән тәқдирдә,  буниң мәсулийитини өз алдимизғила өз үстимизгә алмаймиз.»

инсанларниң техиму йахши бир иш, техиму йахши турмуш кәчүрүш үчүн әмәс, әксичә турмушини қамдаш, қорсини тойғузуш, бала – чақилириға бир лоқма нан тепиш үчүн көчүватқанлиқини әскәрткән җумһур рәис әрдоған, уларниң чиқиш йоли издәп атланған сәпәрлириниң көпинчисиниң өлүм билән, палакәт билән нәтиҗиләнгәнликини тәкитләп мундақ деди: «2011 – йили сүрийә киризиси партлиған дәсләпки мәзгилдила мән күнтәртипкә елип кәлгән бихәтәр район бәрпа қилиш методи, сүрийәлик көчмәнләрниң өй – маканлириға қайтишидики әң әпчил чаридур.»

бундақ һалқилиқ бир пәйттә, йавропаниң тәқдириниң африқиниңкидин, шималий америкиниң тәқдириниңму җәнубий америкиниңдин мустәқил болалмайдиғанлиқини қәйт қилған җумһур рәис әрдоған, илғар технологийә вә учур - алақә – қатнаш имканийәтлириниң һәммә  кишини бир - биригә йеқинлаштурғанлиқини, шуниң билән, уларни сақлиниватқан мәсилиләргә қарита ортақ чарә тепишқа мәҗбур қиливатқанлиқиниму сөзлиригә илавә қилди.