«hijret» we uni suyiistémal qilghanlarning heqiqiy mahiyiti

 eziz qérindashlar! jüme küninglar mubarek bolsun!

allah taala quran kerimde mundaq deydu:

«shübhisizki iman éytqanlar, hijret qilghanlar we allahning yolida jihad qilghanlar؛ ene shular allahning rehmitini ümid qilidu. allah intayin meghpiret qilghuchidur, nahayiti méhribandur» (süre beqere, 218 – ayet)

peyghember eleyhissalam hedis – sheripte mundaq deydu:

«musulman؛ uning qolidin we tilidin bashqa musulmanlar emin bolghan kishidur. hijret qilghuchi bolsa, allah chekligen nersilerni tashlighan kishidur» (buxari)

eziz qérindashlar! biz möminler bolush süpitimiz bilen aldinqi hepte muherrem éyini hemmimiz birlikte kütiwalduq. hijriye kalindari boyiche yéngi yilgha qedem qoyushning shatliqigha chömülduq. bizni yéngi yilgha yetküzgen allah taalagha cheksiz hemdu - sanalar bolsun. jennettin yer yüzige qedem bésishimiz bilen bashlanghan héjret hékayimizning yene jennetke yétip bérish bilen axirilishishini allahtin téleymiz. bu yéngi yilimiz islam we insaniyet dunyasi üchün xatirjemlik we nijatliqqa wesile bolsun, amin!

eziz qérindashlar! alemlerge rehmet qilip ewetilgen peyghembirimiz sellellahu eleyhi wesellemni, adimiylik pezilitidin we bendichilik éngidin uzaqlashqan jahiliyet dewrining qalduqliri qetiy hezim qilalmighan idi. mekkilik müshrikler ulargha bir shahit, xushxewer bergüchi we agahlandurughuchi qilip ewetilgen rehmet peyghembirige tesewwur qilghusiz bésim we zülümlarni rawa körgen idi. uninggha quchaq échip, u arqiliq qaytidin eslige kélishning ornigha, chetke qéqishqan idi. hetta uning hayatigha suyiqest qilshmaqchi bolghan bolup, bu zulum we bésim muhitida islamni tarqitish we tetbiq qilish imkaniyiti qalmighanliqini körgen peyghembirimiz sellellahu eleyhi wesellem deslepte sahibilerdin bezilerni hijretke yolgha salghan idi. axirida özimu pidakarlar yürti medinige ketken idi. allahning peyghembiri we sahabilirining mana bu muqeddes sepiri «hijret» dep atilidu. bu hergizmu adettiki bir hijret yaki adettiki bir köchüsh emes idi - elwette.

hezreti ömer reziyellahu enhuning dewride kalindarning bashlinish süpitide qobul qilinghan «hijret» musulmanlargha nisbeten, bir yéngidin tughulush küni hsablinidu. chünki hijret bilen teng islamning aliy heqiqetliri medinidin pütün dunyagha dolqunsiman kéngiyishke bashlighan idi.

hijret؛ musulmanlargha nisbeten nurghun sawaqlarni öz qoynigha alghan bolup, birinchi bolup, u qandauqtur qéchish emes, del eskiche muqeddes qimmet qarashlarning yer yüzige yéyilishi we yashnitilishi üchün bashlanghan muqeddes seperdur. zorawanliqtin rehim – shepqetke, asarettin azadliqqa atlinishning bashlinishi shundaqla allahqa itaet qilishning we peqet  uningghila qul bolushning emeliy izharidur.

hijret؛ islam dawasi üchün ata – anidin we perzentliridin waz kéchishning ibretlik hemde tolimu musheqqetlik bir qissesidur. hijret؛ yarini, diyarini we mal – mülkini allah üchünla héch ikkilenmestin tashlap chiqqan muhajirlar bilen ularni baghrigha basqan ensarlarning dastanidur. bu dastanda pidakarliq, qérindashliq, wapadarliq, birlik we barawreelik, söygö, özara hörmet, hembehirlishish, quchaqlishishlar bar. qisiqisi hijret؛ allahning ibaditige, adimiylikning pezilitige, rehmet we medeniyetke qelbini achqanlargha nisbeten égilmes iradining namayendisi bolsa, bu aliy qimmet qarashlargha tetur qarighanlargha nisbeten, ziyandinla ibarettur.

hörmetlik qérindashlar! peyghember eleyhissalamning mubarek hedis - sheripining ruhi boyiche, hijret؛ haram we gunahlarni tashlap, allahqa teslim bolushtur. allahning resuligha chin qelbidin baghlinishning we sadaqetlik ümmet bolushning gheyriti shundaqla semimiyetning ipadisidur.

hijret؛  insanlarning ghururigha tégidighan her türlük peskesh hés tuyghu, ish heriketlerdin yüz örüp, ulughwar qimmet qarashlar üchün küresh qilishtin ibarettur.

hijret؛ batildin, ehmiyetsiz ishlardin, ömrini israp qilidighan her türlük arzu – heweslerdin uzaqlishishtin ibarettur. heq, heqiqet we exlaq yolida ilgirilesh, jümlidin allah yaratqan pak tebiitini muhapizet qilish, shérik, kupir we munapiqliqtin uzaq turup, imanigha sadiq bolushtin ibarettur.

qérindashlar! hijret exlaqigha ige bolushning ölchimi؛ allahqa heqiqy bende  we resuligha ümmet bolush éngi bilen yer yüzige yaxshiliqni hakim qilish üchün tirishchanliq körsitishtur. söygü, hörmet, hembehirlishish, yardemlishish tuyghusi bilen semimiy shekilde qérindéshigha, millitige we aliy qimmet qarashlirigha chin yürektin baghlinishtin ibarettur. shunglashqa islamning ulughwar qimmet qarashlirini suyiistémal qilip, wetinige we millitige her türlük xainliqlarni qilghanlarning «hijret» dégen sözning arqisigha yoshurunushqa trishishliri, bihöde urunushtinla ibarettur. bundaqlarning «hijret» dégen sözning shenini bulghap, mubtila bolushqan azghunluqlirini egeshküchilirige bashqiche izahlashqa urunushlirimu eslide «hijret» dégen muqeddes sözni suyiistémal qilishtin bashqa nerse emestur.

eziz qérindashlar! kélinglar bu mubarek jume saetliride yaxshiliq we xeyrilik ishlargha hijret qilayli! heqiqiy muhajir bolushqa wedilisheyli! salih we sadiq bende bolush, muhajir we ensarlarning qérindashliqini arimizda qaytidin yashnitish, jümlidin allahning rehmitinining tejellisi bolalaydighan hijretlerge atlinish üchün mana bügünki künimizni yéngidin tughulidighan künimiz bileyli! peyghemberimiz sellellahu eleyhi wesellem telim bergenge oxshash, allahning buyrighanlirini qilip, chekligenliridin uzaqlishayli! bu arqiliq bizlermu hijret sawabigha sazawer bolayli! 

qelbimizning yesribi؛ islamning nuri bilen exlaq – peziletni yayidighan, pütün insaniyetke nur chachidighan medine - munewwerege aylansun!

hayatliq sepirini muqeddes hijretke aylanduralighanlargha  we hijretning menzili allahning rizasi bolghanlargha bext yar bolsun!