تۆرکیأنینگ گۆن ترتیبی ۲۳: تۆرکیه و منبج مسئلهسی
جان آجون؛ سیاسات، ایقدیصادیهت و جمغیت غازناسی- ستا
سیاسات، ایقدیصادیهت و جمغیت غازناسی- ستانینگ عیلمی بارلاغچیسی، یازیجی جان آجون ینگ مسئله بۇیونچا سینینی اۇقایارسینگیز:
سۇنگقی ییلاردا تۆرکیه بیلن آمریکانینگ آراسیندا بیرنأچه مسئله ده دارتغینلیق یۆزه چیقیار. اساسا ندا آمریکانینگ فتؤنینگ آغدارلیشیق سینانشیغفیندان سۇنگ پنسیلوانیادا یرله شن یۇلباشچیسی فت الله گۆلنی ایزینا برمهزلیگی و پ. ک. ک نینگ سوریه دأکی شاحاسی بۇلان ی. پ. گ نی آچ آچان قۇلداپ حیذماتداش ایغلان اتمه گی اؤزآرا قاتناشیقلارا ضلل بردی. تۆرکیأنینگ ترور قوراماسی بیلن گؤره ش باراسینداقی تأزه دکترینینا لاییقلیقدا قورلان فیرات قالقانی و زیتین شاحاسی حرکتلرینه قۇشماچا آستانا تاپغیری نینگ چأگینده تۆرک یاراغلی گۆیچلری نینگ ادلب ده آچان ۱۲ سانی گؤزهگچیلیک مرکزی تۆرکیأنینگ بؤلگه دأکی توتومینی گۆیچلهندیریدی. تۆرکیأنینگ زیتین شاحاسی حرکتی بیلن ترور قوراماسی ی. پ. گ نینگ اساسی یرلریندن بیرینی ترورچیلیقدان صاپلاماغی تۆرکیأنینگ منبج مسئله سیندأکی توتومینی حاص هم بِرکیتدی.
منبج سوریه دأکی آغدارلیشیغینگ ایلکینجی ییللاریندا آزات سوریه قشونی تاراپیندان آلینیار. ۲۰۱۴-نجی ییلدا داعش تاراپیندان اله گچیریلیأر. ۲۰۱۶-نجی ییلدا بۇلسا آمریکانینگ اؤنگ باشچیلیغینداقی حالقارا حیذماتداشلیق ی. پ. گ نینگ اساسیندا دؤرهدن سوریأنینگ دموکراتیک گۆیچلری بیلن منبج شأهِرینه حرکت باشلادیار. تۆرکیأنینگ قارشیلیغی و دویدوریشلاری نتیجه سینده آمریکا تۆرک تاراپینا داعش ینگ اتراپدان صاپلانماغیندان سۇنگ ی. پ. گ نی فیرات دریاسی نینگ گۆن دۇغارینا چکیلجکدیگینی و بؤلگأنینگ یرلی عاراپ گۆیچلری تاراپیندان گؤزهگچیلیک ادیلجکدیگینی کپیللِهندیریپدی. آمریکالی یۇلباشچیلارینگ ی. پ. گ نینگ منبج دن چکیلجکدیگی باراداقی بیاناتلارینا قارامازدان ی. پ. گ اتراپدان گیتمه دی. شیله ده آمریکانینگ منبج اۆچین دؤرهدن منبج حاربی گنگه شی ی. پ. گ نینگ حاقیناتوتما قوراماسی حؤکمۆنده ایش آلیپ باریار. منبج حاربی گنگه شی رسمی تایدان قاراشسیز هم بۇلسا، پ. ک. ک تاراپیندان منبج شأهِرینه گؤنۆدن بِللأن جمیل مظلوم و اسماعیل دریک حاربی گنگه شی گؤنۆکدیریأر. اۆسسهسینه اتراپدان حابار بریأن کؤپ سانلی ژورنالیستا گؤرأ پ. ک. ک/ ی. پ. گ نینگ اتراپداقی مکدپلرده اؤز ایدئولوژیسینی پروپاگاندا ادیأر.
منبج اترابی اۆچین تۆرکیأنینگ توتومینی گۆیچلهندیریأن مؤهۆم فاکتورلاردان بیری، یرلی حالقینگ ی. پ. گ دن بینجالیق بۇلماغی. شیله لیکده منبج دأکی ی. پ. گ ظلمیندان قاچان مۆنگلرچه آدام فیرات قالقانی حرکتی بیلن آزات ادیلن یرلره اۇرناشدیریلدی. شیله ده منبج دأکی تاراپلار و یرلی حالق ی. پ. گ نینگ یاشلاری زور بیلن قشونینگ سانینا آلماغی و اۇلاری قیناماغینا قارشی پروتست یؤریشلری گچیردی. بی قانون ایش آلین باریان و جانا قاصت اتمه لر بیلن ی. پ. گ پارتیزانلارینی اؤلدۆرن القیوم حرکتی منبج ده دؤرهدیلدی.
زیتین شاحاسی حرکتیندن سۇنگ تۆرکیأنینگ منبج باراداقی بیاناتلاری و گؤره ن طایارلیقلاری آمریکالی یۇلباشچیلار بیلن تۆرک رسمیلری نینگ آراسیندا دیپلماتیک گپله شیکلرینگ باشلاماغینا سبأپ بۇلدی. آمریکانینگ اۇزالقی داشاری ایشلر وزیری رکس تیلرسون ینگ تۆرکیأ قوران ساپاری نینگ چأگینده منبج مسئله سی بۇیونچا ایلالاشیق و چؤزگۆت تاپماق اۆچین تۆرک- آمریکان بیله لیکدأکی ایش تۇپاری دؤرهدیلدی. رکس تیلرسون ینگ وظیپه سیندن بۇشادیلماغی سبأپلی گپله شیک تاپغیری اۆزنۆگِن هم بۇلسا، مایک پمپئو نینگ وظیپأ بِللهنمهگیندن سۇنگ گپله شیکلر دۇوام اتدی. تۆرک و آمریکان ایش تۇپاری نینگ کِسگیتلأن ۳ تاپغیرلی ایش میلناماسی بۇیونچا ایلالاشیق قازانیلدی. میل ناما لاییقلیقدا ی. پ. گ منبج دن چیقار، تۆرکیه و آمریکا منبج ینگ گؤزهگچیلیگینی بیله لیکده عامالا آشیرار، منبج ینگ یرلی گۆیچلری تاراپیندان تأزه دۇلانشیق دؤرهدیلر.
تۆرکیه بیلن آمریکانینگ آراسیندا منبج مسئله سینده ایلالاشیق قازانیلماغی ناتو آغضا ایکی یوردونگ آراسینداقی دارتغینلیغی قۇوشاتما و حیذماتداشلیغی گۆیچلندیرمه پتانسیلینی اؤزۆنده اۆیشۆریأر. اِمما بیرنأچه مسئله کِسگیتلهنِن میلناما و اؤزآرا قاتناشیقلار اۆچین اولی حۇوپ عمله گتیریأر. میلناما ایش یۆزۆنه گچیریلمأن حالاتیندا، یاغنی ی. پ. گ پارتیزانلاری منبج دن چکیلمه سه لر اؤزآرا قاتناشیقلار یانگاداندان دارتغینلاشار. شیله ده ایکی یوردونگ آراسیندا هایسی قوراملارینگ و کیملرینگ پ. ک. ک/ ی. پ. گ بیلن قاتناشیقدا بۇلاندیغیمسئله سی اؤز چؤزگۆدینه قاراشیار. میثال اۆچین منبج حاربی گنگه شی آمریکانینگ بیاناتلاریندان دۇلی قاراشسیز بۇلسا، ایش یۆزۆنده قندیل تاراپیندان دۇلاندیریلیار. تۆرکیه اۆچین منبج دأکی میلناما نوسغاوی حأصیهته ایه بۇلمالی و ی. پ. گ تاراپیندان گؤزهگچیلیک ادیلیأن أهلی یرلرده ایش یۆزۆنه گچیریلمهلی. آمریکا بۇلسا مئبج ده ایش یۆزۆنه گچیریلن میلنامانینگ فیرات دریاسی نینگ گۆن دۇغاریندا دا ایش یۆزۆنه گچیریلمه گینه قارشی دوروپ بیلر.
تۆرکیأنینگ داشاری ایشلر وزیری مولود چاووش اۇغلی بیلن آمریکالی ایشدشی مایک پمپئو نینگ منبج مسئله سینده ایلالاشماغی اؤزآرا قاتناشیقلار اۆچین اولی پورصات دؤرهدیأن هم بۇلسا، میلنامانینگ ایش یۆزۆنه گچیریلمه گی و منبج دن سۇنگقی قاتناشیقلار اۆچین هم سیناغ بۇلار.
سیاسات، ایقدیصادیهت و جمغیت غازناسی- ستانینگ عیلمی بارلاغچیسی، یازیجی جان آجون ینگ مسئله بۇیونچا سینینی اۇقادینگیز.
دِگیشلی حابارلار
داشاری ایشلر وزیرلیگی ۱۹۱۵ ییلینداقی واقالار بیلن باغلانشیقلی بیانات بردی
تۆرکیأنینگ داشاری ایشلر وزیرلیگی مسئله بیلن باغلانشیقلی یازماچا بیانات بردی