تورک دیش پولیتیکاسینا باخیشلار (12)
روسیانین سئچیمی، یئنی سویوق ساواش و تورکیه
روسیا فدراسیونون‌دا میلیونلارچا سئچیجی دؤولت باشقانلیغی سئچیمی اوچون صاندیق باشینا گئتدی. دیگر طرف‌دن، لندنده زهرلنن سئرگئی سکریپال اوچون اینگیلتره روسیانی سوروملو توتدو. بیز ده بو هفته پروگرامیمیزدا بو گلیشمه‌لری و تورک-روس ایلیشکیلرینه یانسیمالارینی تحلیل ائدجییک.
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلارآراسی ایلیشکی‌لر بؤلومو خوجاسی دکتر جمیل دوغاچ ایپگین قونو ایله باغلی دگرلندیرمه‌سینی سونوروق.
...
روسیادا میلیونلارجا سئچیجی، اؤلکه‌نین دؤولت باشقانینی معینلشدیرمک اوچون ۱۸ مارس‌دا صاندیق باشینا گئتدی. سسلرین 76سینی آلان پوتین یئنه قازاندی. بئله‌لیکله، پوتین دؤردونجو دفعه دؤولت باشقانلیغی وظیفه‌سینی یئرینه یئتیره‌جک.
دیگر طرف‌دن، اسکی بیر روس جاسوسو (سئرگئی سکریپال) ایله قیزینین اینگیلتره‌ده سینیر گازی ایله زهرله‌نمه‌سینین آردین‌دان اینگیلتره باشباخانی ترزا میین بیرباشا روس حکومتینی سولایان آچیقلامالاری گل‌دی. بئله‌لیکله، روسیا ایله باتی اؤلکه‌لری آراسین‌دا سون ایللرده باش وئره‌ن گرگین‌لیک‌ده یئنی بیر مرحله باشلادی. اینگیلتره، آمریکا، آلمانیا وئردیگی بیرگه آچیقلامادا "ایکینجی دونیا ساواشی سونراسین‌دا آوروپا قاره‌سین‌ده ایلک دفعه سینیر گازینین ایستیفاده ائدیلدیگی" و "شیمیایی سلاحلارین قاداغان اولونماسینا دایر آندلاشمایا ضد اولاراق گئچیریلن بو سالدیرینین بریتانیانین اگمنلیگینی هدف آلدیغی" شکلین‌ده‌کی ایفاده‌لر باتینین بو سالدیرییا چوخ جدی یاناشدیغینی گؤستریر.
بؤیوک بریتانیاباش باخانینین سرت آچیقلاماسینا روسیا "سیرکوس شوو" دئیه‌رک جاواب وئردی. بعضی اوزمانلرا گؤره روسیانین " سیرکوس شوو" ایفاده‌سی شعورلو بیر سئچیم. اینگیلیس استخبارات سرویسی ام آی-۶ین لندنده‌کی مرکزی، کمبریج‌ده سیرکوس میدانیندا. محض بو اوزده‌ن ام آی-۶ "سیرکوس" آدی ایله ده بیلینیر. یعنی روسلار، "سیرکوس شوو" آچیقلاماسی ایله دونیایا دئییرلر: "بو جینایت بیر اینگیلیس استخباراتی اویونودور و بونو گؤروروک".
سون گرگین‌لیکلر باتیلی اؤلکه‌لر‌ده موسکوا قارشی‌سین‌داکی چاتلاقلاری آزالدابیلیر. بو باش وئررسه، روسیایا قارشی تحریملرین آرتماسی مومکون‌دور. بئله بیر وضعیت‌ده روسیا ایله حربی و انرژی ساحه‌سین‌ده امکداش‌لیق ایلیشکیلرینه گیره‌ن تورکیه اوزرین‌دن باتی باسقیسی گله‌بیلر. اس-۴۰۰ آلیمی، تورک آخیمی و حتی آککویو نوکلئر مرکزی پروژه‌لرینین لغوی مسئله‌لرین‌ده تورکیه تحریم تهدیدی ایله قارشی قارشییا قالابیلر. آنکارانین روسیا ایله ایلیشکیلری اوزرین‌دن باتی‌دن گلن باسقیلرا حاضرلیق‌لی اولمالی‌دیر.
گؤرونه‌ن او کی یئنی بیر سویوق ساواش کابوسو اورتادا گزیر. بونلار اولارکن تورک-روس ایلیشکیلری نه سویه‌ده‌دیر؟ حاضردا روس-تورک ایلیشکیلری هئچ واخت اولمادیغی قدر یاخشی. تورکیه ایله روسیا آراسین‌دا بیر چوخ ایستراتژیک ساحه‌ده ژئوسیاسی رقابت گئدیر آنجاق عینی زامان‌دا ایکی اؤلکه آراسین‌دا امکداش‌لیغق آلانلاری دا گئنیشله‌ییر. تورکیه ایله روسیا، سویوق ساواشین سونون‌دان سونرا بیر چوخ مشترک چالیشما ساحه‌سی گلیشدیردی.
تورک-روس ایلیشکیلری بو گون اوچ اساس محورده اویوملو بیر شکیل‌ده یئریییر. انرژی (تورک آخیمی)، حربی (اس-۴۰۰ آلیمی) و سوریه (زیتون بوداغی عملیاتی). اؤزللیکله سوریه بحرانی سببی ایله ناتو عضوو تورکیه موشک تهدیدی آلتین‌دا اولماسینا باخمایاراق پاتریوت هاوا ساوونما سیستملری تورکیه‌یه ناتو طرفین‌دن چوخ گئج گتیریلدی. ایسپانیا و ایتالیا ایله باشقا اؤلکه‌لر ده سکولارینی ایلک فورصت‌ده سؤکوب آپاردی. بو گون پ‌کاکا-پ.ی.د-ی.پ.گ‌نین الین‌ده ناتو منشأ‌لی یونگول/آغیر سلاحلار وار. ناتو‌دا اولان حربی پاتلاییجیلار بو تروریستلر طرفین‌دن ایستانبولون گؤبگین‌ده پاتلادیلدی. فئتؤنون ۱۵ ژوئیه قان‌لی چئوریلیش جهدینه قارشی باتی جدی تپکی گؤسترمه‌دی. بوتون بو باش وئره‌نلر تورکیه‌نی مجبورا آلتئرناتیو آختاریشلارا ایؤنلندیریر.
بو گون باتینین ایکی‌لی ایستاندارد‌لی سیاستلری تورکیه ایله روسیانی بیر بیری ایله امکداش‌لیغا آپاریر. بئله‌لیکله، اولوسلارآراسی و بؤلگه‌سل دوروم تورک آخیمی پروژه‌سی اوچون ال‌وئریش‌لی سیاسی اورتام یارادیر. تورک آخیمی پروژه‌سی تورکیه‌نین قلوبال انرژی گوونلییگن‌ده اویناماغی پلانلادیغی بیر انرژی مرکزی و ترانزیت اؤلکه اولماق مقصدلرینی گرچکلشدیرمه‌سینه ده یاردیم‌چی اولاجاق. روسیا گازینین تورکیه اوزرین‌دن آوروپایا تورک آخیمی آدی ایله باغلاناجاق اولماسی روسیا-تورکیه ایلیشکیلرینی ده ثابت حالا گتیره‌جک‌دیر. بونونلا بیرلیک‌ده تورکیه-آوروپا بیرلیگی ایلیشکیلرین‌ده ده انرژی اوزرین‌دن یئنی بیر دؤورون باشلاماسینی گؤزله‌مک اولار.
تورک آخیمی پروژه‌سی روسیانین تورکیه‌یه گؤستردیگی اعتمادین نتیجه‌سی. تورک آخیمی، انرژی ترانسفرین‌ده یئنی بیر مسیر تشکیل ائتمه‌سی و ایکی اؤلکه آراسین‌داکی ایلیشکیلره مثبت تأثیری باخیمین‌دان اؤنملی. بون‌دان باشقا، تورکیه‌نین ایلک نوکلئر مرکزی اولاجاق اولان آککویو مرکزینین روسیایا عاید بیر انرژی شیرکتی طرفین‌دن یاپیلاجاق اولماسی دا ایکی‌لی ایلیشکیلره یئنی بیر اؤلچو قازاندیریر.
نتیجه اولاراق بو گون گلینن نقطه‌ده یئنی بیر سویوق ساواشین ایشاره‌لری وئریلیرکن هئچ شبهه‌سیز کی، طرفلر تورکیه‌نی اؤز طرفینه چکمه‌یه چالیشاجاقلار. تورکیه‌نین ایسه میلی ماراقلاری ایستیقامتین‌ده حرکت ائدجگینی سؤیله‌مک اوچون بیلیجی اولماغا احتیاج یوخ‌دور. ۱۵ ژوئیه سونراسی فرات قالخانی ایله باشلایان و داوم ائد‌ن پروسه‌ده گؤرمه‌سینی بیله‌ن گؤزلر اوچون یئترلی قدر آچیقلاییجی آیرنتی وار.
اؤنوموزده‌کی سوره‌جده آمریکا، باش‌دا تورکیه اولماق اوزره، روسیانین یاخین اطرافین‌داکی متفیقلری اوزرین‌ده‌کی باسقیسینی آرتیرابیلر. بو مقام‌دا منبج و فراتین دوغوسون‌دا‌کی ترور هؤرگوتو پ‌کاکا/ی.پ.گ وارلیغی قونوسو اؤنملی بیر پروبلئم کیمی اورتادا دورور. اگر تورکیه‌نین چکینجه‌لری تام اولاراق آرادان قالدیریلماسا، تورکیه آمریکا ایله باشلاتدیغی نورماللاشما پروسه‌سینی رفه قالدیرابیلر. اصلین‌ده روسیانین اوزون بیر مدت‌دیر گؤزلدیگی ده تام اولاراق بو.
...
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلارآراسی ایلیشکی‌لر بؤلومو خوجاسی دکتر جمیل دوغاچ ایپگین قونو ایله باغلی دگرلندیرمه‌سینی سوندوق.
