گوندم آنالیز 2 : تورکیه‌نین خاریجی سیاستی
تورکیه باتی دونیاسینداکی پارچالانما‌لاردان ایستیفاده ائده‌رک یئنی اتفاق شبکه‌لری قورور، اؤز منفت‌لرینی اوستون توتا‌جاق آدیم‌لار آتماقدا داوام ائدیر.
مرکزی غرب اولان موجود گلوبال سیستمین آدیم آدیم چوکدویگو، آنجاق اونون یئرینه یئنی بیر سیستمین هله اولمادیغی مورکب بیر دؤوردییک. بو دؤور اولوسلار آراسی نظام آدین‌دان کاوتیک بیر دؤورو عکس ائتدیریر. تورکیه اوچون ایسه بو دؤنم جدی میدان اوخوما‌لارلا یاناشی ایمکان‌لاری دا اؤزو ایله گتیریر. تورکیه خاریجی سیاستده آتدیغی آدیم‌لارلا بو مورکب دؤورله اویغونلاشما سسعی‌‌لرینی داوام ائتدیریر. تورکیه سون ایللرده بیر طرفدن روسیا کیمی گوجونو آرتیران اؤلکه‌لرله یاخشی علاقه‌لر قورور، دیگر طرفدن باتی دونیاسینداکی پارچالانما‌لاردان دا ایستیفاده ائتمه‌یه سعی گؤستریر. خصوصیله امریکا ایله ایله علاقه‌لرین گرگینلشدیگی بیر دؤورده تورکیه‌نین فرانسا و اینگیلتره کیمی اؤلکه‌لرله علاقه‌لرده آیری-آیری‌لیقدا یئنی ساحه‌لره اوز توتدوغو دقت چکیر.
بو چرچیوه‌ده جمهور باشقانی رجب طیب اردوغانین فرانسایا ائتدیگی سون سفری آیری اهمیت داشیییر. همین سفرده تورکیه‌نین آوروپا بیرلیگی ایله علاقه‌لری و مدافعه صنایع سینده کی امکداش‌لیق باخیمیندان اؤنملی حادثه‌لرین یاشاندیغینی وورغولاماق لازیم‌دیر.
سون دؤورده آوروپا بیرلیگینه عضولوک پروسئسی تورکیه‌نین خصوصیله اصلاحات‌لار موضوعسوندا آلمانیانین طرفگیر موضعینه گؤره دایانمیشدی. آوروپا پارلامنتی‌نین تورکیه‌نین عضولوک پروسئسینی دایاندیرما طلبی آوروپا شوراسی طرفیندن قبول ائدیلمه‌سه ده اونملی بیر گؤستریجی کیمی قارشیمیزا چیخیر. فرانسا پرزیدنتی ماکرون ایسه هم آوروپا بیرلیگی هم ده تورکیه طرفیندن بیرلیگه عضولوک پروسئسین‌دکی ایکی اوزلولویه سون قویوب، عضولوک عوضینه پارتنرلیق ایله علاقه‌لی آدیم‌لارین آتیلماسی‌نین واجیب‌لیگینی ایره‌لی سوردو.
خصوصیله 15 ژوئیه فتوجو چئوریلیش جهدین‌دن سونرا گرگین‌لشن علاقه‌لرده چئوریلیشه جهد ائدن‌لرین حبس ائدیلمه‌سینی بهانه گتیرن آوروپا بیرلیگی تورکیه‌یه آلمانیا‌دان داها یاخین دایانان فرانسا اوزریندن یئنی امکداش‌لیق مئتودونو موذاکیره‌یه چیخاریر. آشیری ساغچی سیاسی آخین‌لار، مالیه بحران‌لاری و اینگیلتره‌نین آوروپا بیرلیگیندن آیریلما سببیله پروبلئم‌لر یاشایان آوروپا بیرلیگی و اینگیلتره اوزریندن یئنی امکداش‌لیق مئتودلارینی اورتایا قویماغا جهد گؤستریر. آلمانیانین خاریجی ایشلر ناظیری زیگمار گابریل اینگیلتره مودلی نین تورکیه اوچون بیر آلترناتیو اولا بیله جگینی ایفاده ائتمیشدی. دیگر طرفدن تورکیه باخیمیندان فرانسایا سفرین داها ایکی اؤنملی فاکتی وار. اوولینجی‌سی سیاسی اتفاق‌لارین موختلیف لشدیرمه‌سی، ایکینجی‌سی مدافعه صنایع سی ساحه‌سینده امکداشلیغین گوجلندیریلمه سیدیر.
امریکا ایله پ.کا.کا / ی.پ.گ اوزریندن پروبلئم‌لر یاشایان تورکیه ترامپین قودسو ایسرائیل-ین پایتاختی اعلان ائتمه‌سیندن سونرا ایکی اؤلکه آراسین‌داکی علاقه‌لر بیر قدر ده گرگین‌لشدی. امریکا ایله علاقه‌لرین گرگین اولدوغو بیر زاماندا تورکیه ایسه خاریجی سیاستده باتی دونیاسیندا اتفاق‌لارین موختلیفلشدیریلمه‌سی ایستیقامتینده آدیم‌لار آتدی. آوروپا بیرلیگینده هولند و آلمانیا ایله علاقه‌لرین پروبلم لی اولدوغو دؤورده اینگیلتره و فرانسا ایله علاقه‌لرینی داوام ائتدیرن تورکیه اولوسلار آراسی آکتورلار آراسیندا تارازلی سیاست ایزله‌یه‌رک میللی منفعت لرینی ان یوکسک سویه‌یه چیخارماغا سعی گؤستریر. اینگیلتره‌نین آوروپا بیرلیگیندن چیخما قراری قارشی‌سیندا فرانسا و آلمانیانین گوج‌لو اولدوغو آوروپا بیرلیگینده آلمانیا ایله موقاییسه‌ده تورکیه ایله موناسیبت‌لری راسیونال اساسدا ایره‌لیلمه‌سینی ایره‌لی سورن فرانسا ایله تورکیه‌نین علاقه‌لری مثبت ایستیقامتده داوام ائدیر. تورکیه باخیمیندان فرانسا ایله امکداش‌لیق آلمانیانین تورکیه‌یه قارشی سون دؤوردکی منفی موضعینه آلترناتیو کیمی گؤرونور.
فرانسایا ائدیلن سفرین دیگر اؤنملی موضوعسو ایسه مدافعه صنایع سینده کی امکداش‌لیق‌دیر. "یوروسام" ایله مدافعه صنایع سی مستشارلیگی آراسیندا اوزون منزیل‌لی بؤلگه هاوا و موشک مدافعه سیستمی لاییحه‌سی مرحله-ب موقاویله‌سی جمهور باشقانی رجب طیب اردوغان ایله فرانسا پرزیدنتی ماکرونون حضوروندا ایمضالاندی. ایتالیانین دا اورتاق اولدوغو هاوا و مدافعه سیستمی لاییحه‌سی تورکیه اوچون بؤیوک اهمیت کسب ائدیر. روسیا‌دان اس-400 هاوا و موشک مدافعه سیستمی ساتین آلینماسینا دایر سازیشی تاماملایان تورکیه همین زاماندا ناتو متفیق‌لری ایله بیرلیکده آیری بیر هاوا و موشک سیستمی یاراتماغا جهد گؤستیریر. بونونلا دا هاوا ساحه‌سینی بیردن چوخ دییشیک سیستم‌لرله قوروماغی هدف گؤتورن تورکیه احتیمال اولونان هر ایستیقامت‌دن گله بیله‌جک تهلوکه‌یه قارشی تدبیرینی گؤرموش‌دور.
مدافعه صنایع سینده سون واخت‌لاردا اؤنملی لاییحه‌لره ایمضا آتان تورکیه اولوسلار آراسی خاریجی سیاستیندکی اتفاق‌لاری موختلیفلشدیرمه سیاستینی مدافعه صنایع سینده ده عکس ائتدیریر. آلمانیا و امریکا ایله اوزون مودتدر داوام ائدن مدافعه صنایع سینده کی امکداشلیغین سیاسی تضییق واسطه‌سی کیمی ایکی اؤلکه طرفیندن ایستیفاده ائدیلمه‌سی قارشی‌سیندا تورکیه اینگلیتره، فرانسا، روسیا، اوکراینا، پاکیستان و دیگر اؤلکه‌لرله امکداش‌لیغینی گوجلن‌دیره‌رک بیر طرفدن ایش بیرلیگینی موختلیف ساحه‌لره یاییر، دیگر طرفدن ایسه میللی مدافعه صنایع سینی گوجلن‌دیره‌رک خاریجه اولان آسی‌لی‌لیغینی آزال‌دیر.
جمهور باشقانی اردوغانین فرانسایا سفرینده بیر آز اول ایفاده ائدیلن موضوع لارلا یاناشی موختلیف ساحه‌لره مخصوص اؤنملی سازیش‌لر ده ایمضالاندی. "تورک اگزیم بانک" و "Bpifrance Assurance Export " آراسیندا قارشی‌لیق‌لی رئاسورانس (یئنی‌دن سیگورتا ائتمه) موقاویله‌سی ایمضالاندی. آیریجا ایرباس و تورک هاوا یول‌لاری آراسیندا 20+5 واریانت‌لی " A350-900 "ون ساتین آلینماسینا دایر گؤروش‌لرین باشلانماسی اوچون راضیلاشما سندی ایمضالاندی.
نتیجه ده تورکیه باتی دونیاسینداکی پارچالانما‌لاردان ایستیفاده ائده‌رک یئنی اتفاق شبکه‌لری قورور، اؤز منفت‌لرینی اوستون توتا‌جاق آدیم‌لار آتماقدا داوام ائدیر. بو آدیم‌لار تورکیه‌نین الینی امریکا-آلمانیا کیمی اؤلکه‌لر قارشی‌سیندا داها دا گوجلندیریر.
تورکیه‌نین باتی دونیاسینداکی خاریجی سیاستینده کی حمله لر باغلی تورکیه‌نین سیاست، ایقتیصادیات و جمعیت آراشدیرما‌لاری فوندو – SETA-نین آراشدیرماچی یازاری جان آجونون فیکیرلرینی تقدیم ائتدیک.
