"Törek ağımı" proyektı

Keşelek Nano texnologiyane iskertep, Cyber texnologiyağa mömkinlek tudırğan bügenge köndä 2 problema belän oçraştı. Bu ike problemadan berse – azıq-tölek citeşterü, ikençese - tabiği afätlärgä qarşı toru. Yägni Eynşteynnıñ çağıştırmalılıq teoriyase belän bäyle täcribalär alğarışnı täêmin itügä qaramastan haman da azıq-tölek häm ênergiyaneñ keşelekneñ töp probleması buluı uyğa qaldıra. Bälki dä bu ike problema çınlıqta keşe kimçelegeneñ möhim işarätlärennän berseder.

Absolyut ciñü maqsatlı zamança iqtisad häm citeşterüneñ qorbanı bulğan êkologik tigezlek könnän-kön bozıla. Yäşäw moxite, şähärlär, rayon häm awıllarnıñ florası üzgärde. Dönya êkologik tigezlegeneñ iñ möhim êlementı bulğan bal qortları küpläp ülä häm çäçak serkäläreneñ alınmawı arqasında üsemleklärneñ yaraluı häm yäşäw moxiten saqlaw kiläse ğasırnıñ ikençe iñ zur problemalarınnan berse bulırğa tora.

Bälki keşelek bolarğa qarşı texnologik çaralar uylap tabaçaq. Ênergiya ixtıyacın qanäğatländerü öçen başqarılğan barlıq texnologik investiśiya häm êşçänleklärgä dä zur ênergiya zarur.

Bu citdi problemanı küz aldıbızda totqanda İstanbulda oyıştırılğan 23nçe Bötendönya Ênergetika kongressınıñ ähämiyäte tağın da arta. Bu kongressta qabul itelgän şaqtıy qarar belän ber rättän Awrupa ênergiya çığanağınıñ Törkiyä aşa täêmin itelüe kileşüeneñ tözelüeneñ Awrupa qitğası belän bergä töbägebez öçen söyenderüçe häm uñdırışlı buluı ap-açıq.

Törkiyä Cömhüriyäte häm Rusiyä Federaśiyase arasında tözelgän kileşügä kürä Rusiyä tabiği gaz rezervlarınıñ turıdan Törkiyäneñ tabiği gaz transport çeltärena bäylänüe belän Awrupa illärenä ênergiya küçerü ışanıçlı häm däwamlı bulaçaq.

Törkiyäneñ dönyanıñ sanawlı ışanıçlı häm köçe illärennän berse, töbägendä totrıqlı il buluı häm töbäk illärendä kürşelek mönäsäbätlären nığıtuğa bäyle ike yaqlı uñay säyäsi häm diplomatik täêsireneñ buluı öçen Awrupada soñğı yıllarda küzätelgän ênergiya krizisı kim digändä 10 yılğa bette.

Rusiyäneñ monnan alda Törkiyäneñ dä yaqın dustı bulğan Ukraina aşa tabiği gazın Awrupağa küçerüe qaywaqıt citdi problemalarnı kiterep çığardı. Ayıruça 2015nçe yılğı Rusiyä-Ukraina krizisınnan soñ barlıqqa kilgän problemalar arqasında Awrupa illärenä qışın tuñu qurqınıçı yanamıy.ruslar Awrupağa tağın da ışanıçlı häm garantiyale ênergiya küçerüe öçen Törkiyäne saylap, Törek Ağımı proyektın imzalap, üz tabiği gaz êksport keremnären garantiya astına ala häm barlıqqa kilä alaçaq säyäsi krizislarnı da buldırmıy.

12 milliard yarım Amerikan dolları sarıf iteläçäk "Törek ağımı" proyektı (proektı) 2019nçı yılda çınğa aşırılıp, Awrupada qış urtalarında barlıqqa kilüçe ênergiya krizisı qurqınıçın bötenläy yuqqa çığaraçaq.

Bu kileşüneñ qazanuçı yağı barı tik Rusiyä-Awrupa säwdä mönäsäbäte genä tügel. Rusiyäneñ köçle häm ışanıçlı Törkiyäne saylawı şul uq waqıtta Törkiyä häm Awrupa Berlegenä dä citdi säyäsi häm iqtisadi qazanıç alıp kiläçäk.

1800nçe yıllarnıñ urtalarınnan bügengä qadär Törkiyä-Awrupa mönäsäbätläre tiz räweştä berlektäş, säwdä partnerı häm soñğı itep säwdä, säyäsät, geografiya ölkäsendage partnerlıkka äylände.

Awrupa Berlege Törkiyä belän ênergiya liniyaläre aşa ber-bersenä tağın da bäyle bulaçaq häm bu da ike köçneñ tağın da tiz räweştä ahäñen täêmin itäçäk.

Törek ağımı Awrupa Berlegeneñ Törkiyäne tağın da yaqınnan häm yaxşı tanu forsatın da tudıra. Bu bäyläneş Awrupalılarnıñ törek berlektäşlären yaxşı añlawların da täêmin itäçäge kebek bügengä qadär qorallı PKK terror oyışması belän liderı Amerika Quşma Ştatlarınıñ Green kartasın alğan Fätullahçı terror oyışması/parallel’ däwlät qorılışına qarağan totışlarnı da üzgärtäçäk.

Awrupalı säyäsätçelär häm avtoritetlar yaña barlıqqa kilgän bu ênergiya häm säwdä liniyase yärdämendä Törkiyäne häm Törkiyäneñ dönyada ürnäk bulıp kürsätelüçe terrorçılıqqa qarşı totış häm säyäsätlären tağın da yaxşı añlawları kötelä. "Törek ağımı"nıñ çınğa aşırıluı belän yaqınça 40 yıl buyı terrorçılıqqa meñnärçä ildäşen qorban birgän Törkiyäneñ härtörle terror höcümenä qarşı bulğan açıq totışın häm bu mäs’älädäge awırlıqların Awrupalı berlektäşläre tağın da yaxşıraq añlayaçaqlardır. Älege ênergiya liniyase Awrupa Berlegeneñ terror añlayışı häm konśeptınıñ üzgärüenä säbäpçe bulacaq.

23nçe Bötendönya Ênergetika kongressı Törkiyä belän Rusiyä arasında tözelgän häm Rusiyä tabiği gazın Awrupa bazarına citkeräçäk "Törek ağımı" kileşüe belän tarixka kerep qaldı. Bu kongressta möhim kileşügä qul quyıldı. Şul räweşle NATOnıñ hawa saqlanu sisteması yaña konśept belän tösle häm köçle bulaçaq. Bu mäs’äläne isä ikençe tapşıruıbızda quzğatırbız.