TÖRKİYÄ İLBAŞIN SAYLIY

RÄCÄP TAYYİP ÄRDOĞAN

SAYLAW BELDERGESE

Premyer-ministr häm İlbaşı kandidatı Räcäp Tayyip Ärdoğan, namzätlegen açıqlağan çaqta, vizionın, küzallawın da iğlan itte.

“Millätebez Törkiyä Cömhüriyäte däwläten häm milli berlegen wäkillek itüçe İlbaşın berençe tapqır turıdan-turı üze saylıy. Bu tarixi ber waqiğa”, - dip äytüçe Ärdoğan “Yaña Törkiyä” şiğarenä basım yasadı.

Törkiyä Cömhüriyäteneñ 100 yıllığı bulğan 2023nçe yılnı zur maqsat bularaq iğlan itüçe Ärdoğan 2023nçe yıl öçen 4 töp maqsatnı açıqladı :

Demokratiyanı tağın da qamilläşterü,
Säyäsi häm ictimaği cayğa salunı tä’min itü,
Cämğiyävi mullıqnı tağın da kütärü,
Dönyada äydäp baruçı illär arasına kerü.

YAÑA TÖRKİYÄ VİZİONI

Räcäp Tayyip Ärdoğan yaña Törkiyä küzallawın şuşı räweşle añlata:

“Yaña Törkiyä – däwlätneñ milläte belän, tarixı belän häm geografiyäse belän kileşkän Törkiyä. Yaña Törkiyä – üskän, qalqınğan Törkiyäder. Yaña Törkiyä – ictimaği mullıq, zur iqtisad, säyäsi totrıqlılıq häm aldınğı demokratiya nigezendä üsüçe Törkiyä. Yaña Törkiyä - här keşeneñ watandaş buluı belän ğorurlanuçı dönya däwläte Törkiyä. Yaña Törkiyä – dönyada tağın da açıq, tağın da ütä kürenmäle, äydäp baruçı Törkiyä bulaçaq. Yaña Törkiyä töbäk häm dönya tınıçlığına, ğädälätkä häm döreslekkä tağın da kübrak xezmät itüçe Törkiyä bulaçaq. Yaña Törkiyä – mäğlümate, citeşterüe häm idaräse belän lider ber Törkiyä bulaçaq.
Yaña Törkiyä – böyek häm äydäp baruçı Törkiyä bulaçaqtır”.

RÄCÄP TAYYİP ÄRDOĞAN KEMDER?

Çığışı belän Rizädän bulğan Räcäp Tayyip Ärdoğan 1954nçe yılnıñ 26nçı fevral könne İstanbulda dönyağa kilä. 1965nçe yılda Kasımpaşa Piyale başlanğıç mäktäben, 1973nçe yılda isä İstanbul İmam Hatip litseyın (dini hönär urta mäktäben) beterä. Yuğarı belemne Märmär universitetınıñ iqtisadi häm säwdä belemnäre fakultetında uqığan Ärdoğan şuşı yuğarı uqu yortın 1981nçe yılda tämamlıy.

1969nçı yıldan 1980nçe yıldağı 12nçe sentyabr tüntäreleşenä qädär häwäskär bularaq futbol uynawçı Ärdoğan şul uq çorda säyäsät belän dä şöğillänä.

Litsey häm universitetta uqığan çaqta Milli törek talibä berlegeneñ uquçı yäşlär törkemendä aktiv wazıyfa başqarğan Räcäp Tayyip Ärdoğan 1976nçı yılda “Milli sälamät” (MSP) partiyäseneñ Beyoğlu yäşlär törkeme räise itep häm şul uq yılda partiyanıñ İstanbul yäşlär törkeme başlığı bulıp saylana. 1980nçe yılğa qädär bu wazıyfaların başqarğan Ärdoğan säyäsi partiyälär yabılğan 12nçe sentyabr çorında şäxsi tarmaqta kiñäşçe häm yuğarı däräcäle citäkçe bulıp eşli.

1983nçe yılda tözelgän “Mullıq” (Refah) partiyäse belän ğämäli säyäsätkä kire äylänep qaytqan Räcäp Tayyip Ärdoğan 1984nçe yılda “Mullıq” partiyäseneñ Beyoğlu rayonı başlığı, 1985nçe yılda isä partiyanıñ İstanbul vilayäte başlığı häm “Mullıq” partiyäseneñ üzäk qarar häm idarä şurası äğzase bula.

1994nçe yılnıñ 27nçe mart könge cirle saylawda İstanbul şähär xakimiyäte başlığı bulıp saylanğan Räcäp Tayyip Ärdoğan megapolisqa üzgä ber mer bula.

Räcäp Tayyip Ärdoğan 1997nçe yılnıñ 12nçe dekabr könne Siirttä xalıq aldında yasağan çığışı waqıtında Milli mäğärif ministrlığınıñ uqıtuçılarğa kiñäş itkän kitaptağı şiğirne uqığanı öçen törmägä xökem itelä häm İstanbul şähär xakimiyäte başlığı wazıyfasınnan alına.

Ärdoğan 4 ay qalğan törmädän çıqqannan soñ yaña partiyanı tözü eşçänlegen tizlätä. 2001nçe yılnıñ 14nçe avgust könne iptäşläre belän bergä “Ğädalät häm qalqınu” partiyasın (“Aq” partiyanı) tözi häm Qoruçılar şurası tarafınnan “Aq” partiyanıñ qoruçı ğomum başlığı bulıp saylana. “Aq” partiya 2002nçe yıldağı ğomum saylawda öçtä ike parlament küpçelege belän üze genä xakimiyätkä kilä.

Xaqqındağı mäxkämä qararı arqasında 2002nçe yılnıñ 3nçe noyabrdäge saylawda xalıq ışanıçlısı (deputat) namzäte bula almağan Ärdoğan qanuni tärtipkä saluı belän xalıq ışanıçlısı namzätlegeneñ aldındağı kirtäneñ beterelüe näticäsendä 2003nçe yılnıñ 9nçı mart könne Siirt xalıq ışanıçlısı bulıp saylana.

2003nçe yılnıñ 15nçe mart könne Premyer-ministr wazıyfasın üz östenä alğan Räcäp Tayyip Ärdoğan Premyer-ministr bulğan çağında şaqtıy eşçänlek başqara, eçke häm tışqı säyäsattä daimi räweştä aktiv bula.

Ärdoğan citäkçelegendäge “Aq” partiya 2007nçe yılnıñ 22nçe iyüldäge ğomum saylawda 46.6% , 2011nçe yılnıñ 12nçe iyün könge saylawda da 49.8% tawış aldı.

Räcäp Tayyip Ärdoğan öylängän häm 4 bala ätise.

ÄKMÄLÄDDİN İHSANOĞLU

SAYLAW BELDERGESE

İlbaşı namzäte Äkmäläddin İhsanoğlu vizionın, küzallawın açıqlağan dokumentı qısqaça şuşı räweşle:

“Eçke häm tışqı säyasät problemaların ike yaqlı söyü, xörmät häm böten parlamentnıñ xezmättäşlege belän xäl itü.

Ğälävi, sönni, körd, törek, dindar, dönyavi kebek härtörle “ikelek”kä qarşı “berlek” äytemeneñ yaqlawçısı bulu.

Cömhüriyät häm demokratiya qimmätläre, xoquq östenlege, köçlär ayırımlılığı, xökem çığarunıñ bäysezlege häm tarafsızlığı, härtörle xaq-xoquq häm irekneñ saqlanu mäs’älalärendä qarşıbızda kem genä bulmasın taraf bulu.

Kredit häm kredit kartları burıçların beterü öçen parlamenttağı partiyalärne xezmättäşlekkä çaqıru”.

PROFESSOR ÄKMÄLÄDDİN İHSANOĞLU KEMDER?

1943nçe yılnıñ 26nçı dekabr könne Qahirädä tua. Misırda Hıdiviyä litseyın betergännän soñ Ayn Şäms universitetınıñ fän fakultetında yuğarı belemen ala.

1970nçe yılda Törkiyägä kilä häm Ankara universitetında eşli başlıy. 1972nçe yılda daruçı (farmatsevt) Füsun Bilgiç belän öylänä, öç balası bula. 1974nçe yılda Ankara universitetınıñ fän fakultetında doktoranturanı tämamlağannan soñ Angliyada Exeter universitetında doktoranturadan soñğı eşçänlegen başqara.

1980nçe yılda İslam xezmättäşlek oyışmasınıñ kiñäşe belän İstanbulda tözelgän IRCICA İslâm tarix, sänğät häm mädäniyät tikşerenüläre üzäge başlığı bulıp bilgelänä.

1984nçe yılda İstanbul universitetınıñ fän fakultetında professor bula.

İhsanoğlu 2004nçe -2014nçe yıllar aralığında İslam xezmättäşlek oyışmasınıñ ğomum särkätibe bulıp wazıyfa başqara.

SÄLAHATTİN DÄMİRTAŞ

SAYLAW BELDERGESE

İlbaşı namzäte Sälahattin Dämirtaş maqsatların şuşı räweşle belderde:

“Däwlät keçeräygän, ildäş üskän sistemanı maqsat itäbez. Däwlät küzätüe tügel, xalıq küzätüe şurası bulaçaq. Körd problemasınıñ çişeleşe Törkiyäneñ demokratiyäläşüe belän beryulı alıp barılaçaq barış. Ana teldä ğibadät xoquqı tanılırğa tiyeş. Härkemneñ sotsial tormışın irekle räweştä yäşäwneñ yulı açılırğa tiyeş. Oyışma tözü häm eşçänlekläreneñ aldındağı böten kirtälär betereläçäk”.

SÄLAHATTİN DÄMİRTAŞ KEMDER?

Sälahattin Dämirtaş 1973nçe yılnıñ 10nçı aprel könne Elazığ'ın Palu ilçäsendä dönyağa kilä.

Öylängän häm ike bala ätise Dämirtaş Ankara universitetınıñ xoquq fakultetın betergännän soñ advokat bulıp eşli. Dämirtaş – Keşe xoquqları cämğiyäteneñ Diyarbakır bülekçäse räise, soñınnan Törkiyä keşe xoquqları waqıfı häm Xalıqara yarlıqaw oyışmasınıñ Törkiyä bülege citäkçese bula.

Törkiyä Böyek Millät Mäcleseneñ 23nçe çor Diyarbakır xalıq ışanıçlısı häm 2010nçı yılnıñ 1nçe fevralennän soñ BDP “Tınıçlıq häm demokratiya” partiyäseneñ räistäşe bula. 2011nçe yılnıñ 12nçe iyün könne ütkärelgän 24nçe çornıñ xalıq ışanıçlıları ğomum saylawında BDP yaqlağan bäysez namzät bularaq Hakkaridän namzät bula häm qabat xalıq ışanıçlısı bulıp saylana.

2014nçe yılnıñ 22nçe iyün könne saylanğan “Xalıqlarnıñ demokratik partiyäse”neñ räistäşe bularaq säyasi eşçänlegen däwam itterüçe Dämirtaş bu partiya tarafınnan ilbaşı namzäte bulıp kürsätelä.