Ğıyraqtağı köçlär yarışı

Ğıyraqta saylawdan soñ 4 ay uzuğa qaramastan xökümät tözelä almadı. Ğıyraqtağı säyäsi partiyälärneñ koaliśiya häm xökümät tözü tırışlıqları däwam itä. İñ küp tawış cıyğan Mukteda äs-Sadr citäkçelegendäge Sairun xäräkäte xökümät tözü öçen möhim adımnar yasadı.

Sadr xäräkäte liderı Mukteda äs-Sadr citäkçelegendäge Sairun,Ğıyraq prem’yer-ministrı Xäydär äl-İbadi räislegendäge Nasr,Ammar Häkim citäkçelegendäge Hikmät häm  İyad Allavi räislegendäge Vatanniye koaliśiyäse 4 yaqlı ittifaq tözülären iğ’lan itte. Şulay uq qayber sönni partiyälär häm Körd yaña buın xäräkäte dä koaliśiyägä quşıldı. Fäqät’ Ğıyraqta yaña xökümät kabinetı qorıluı öçen 2 nçe utırışın ütkärgän parlament citärlek sanda xalıq ışanıçlısı cıya almağanğa kürä utırışnı 15 nçe sentyabr’gä kiçekterde.

Ğıyraqnıñ êlekke prem’yer-ministrı häm Qanun däwläte koaliśiyäse liderı Nuri äl-Maliki belän Fätih koaliśiyäse liderı Hadi Amiri dä koaliśiya tözülären belderde. Ğıyraq Töp Qanunına kürä iñ zur koaliśiyağa xökümät tözü wazıyfası tapşırıla häm Sadr koaliśiyäseneñ ciñü ixtimalı yuğarı.

      Säyӓsӓt, iq’tisad hӓm ictimaği tikşerenülӓr waqıfı SETA tikşerenüçese, yazuçı Can Acunnıň Ğıyraqtağı köçlär yarışı xaqında añlatmasın täq’dim itäbez.

Ğıyraq Töp Qanunına kürä yaña xökümät tözelüe öçen parlamenttağı täwge utırışta sönnilärdän parlament başlığı saylanırğa tiyeş ide. Parlament başlığı wazıyfası öçen Enbar vilayät’ idaräse başlığı Möxämmäd äl-Halbusi ,ilbaşı urınbasarı Usame än-Nucäyfi,Möxämmäd Tamim, Räşid äl-Azavi , Äxmäd Cuburi häm Talal äz-Zubai alğı planğa çığa. İñ zur ike körd partiyäse Kördestan demokrat partiyäse häm Kördestan watanpärwärlär berlege isä bu barışta bäysez qalunı sayladı häm parlament utırışına boykot belderep çığıp kitte.

Ğıyraqtağı xökümät tözü barışına şaqtıy êçke häm tışqı faktor yoğıntı yasıy. Ğıyraqtağı küp kenä qatlaw mäzhäb yağnnan,säyäsi, êtnik yaqtan ayırmalı. Ayıruça Amerika Quşma Ştatları häm İran arasındağı köndäşlek Ğıyraqtağı säyäsätkä nıq täêsir itä.

İran yaqlaw kürsätkän Ğıyraqnıñ êlekke prem’yer-ministrı Nuri äl - Maliki häm İran xuplağan Haşdi Şabi tözegän Fätih koaliśiyäse Ğıyraq säyäsätendä möhim urın alıp tora. Haşdi Şabineñ xärbi qorılış buluı İran yaqlağan koaliśiyägä säyäsi köç belän bergä  xärbi köç tä östi.Livandağı Hizbullahqa oxşaş qorılış belän İran Ğıyraqtağı täêsir itü mäydanın garantiya astına alırğa tırışa.

Amerika Quşma Ştatları da İrannı Ğıyraqta çiklärgä teli.  AQŞnıñ “DEAŞ”qa qarşı köräş maxsus wäkile Brett MakGerknıñ Ğıyraq säyäsiläre arasındağı dialog diplomatiyäse xökümät tözü tırışlıqlarına täêsir itä.Brett MakGerknıñ körd partiyäse Kördestan demokrat partiyäse häm Kördestan watanpärwärlär berlege belän ütkärgän söyläşülär nigezendä ike körd partiyäneñ İran xuplağan koaliśiya belän urtaq xäräkät itüen totqarlawı alğa sörelä.   

Amerika Quşma Ştatları Ğıyraqta Sadr xäräkäte liderı Mukteda äs-Sadr citäkçelegendäge Sairun,Ğıyraq prem’yer-ministrı Xäydär äl-İbadi räislegendäge Nasr,Ammar Häkim citäkçelegendäge Hikmät häm  İyad Allavi räislegendäge Vatanniye koaliśiyäsennän torğan 4 yaqlı ittifaqnı xuplıy. Fäqät’ Mukteda äs –Sadrnıñ Amerika Quşma Ştatlarına qarata tiskäre açıqlawları mönäsäbätlärneñ problemasız bulmawın kürsätä.

Ğıyraqtağı xökümät tözü tırışlıqların möhim qılğan tağın ber faktor isä –Törkiyäneñ terrorğa qarşı köräşe. Ğıyraqtağı ”PKK” terror oyışmasına qarşı Tön’yaq Ğıyraqta qatğıylıq xäräkäten däwam itterüçe Törek Qorallı Köçläre “PKK”nıñ ştabların häm yulların kontrol’ astında tota. Sincar töbägendäge “PKK” törkemenä qarşı maxsus operaśiyälär başqara. Terror oyışmasınıñ güyä töbäk komandirı milli küzlaw oyışması häm Törek Qorallı Köçläre urtaq operaśiyäse näticäsendä qorallı keşesez hawa apparatı belän täêsirsez xälgä kiterelde.

Ğıyraqtağı xökümät tözü tırışlıqları Törkiyäneñ terrorğa qarşı köräşenä dä yoğıntı yasaw potenśialına iyä. Ğıyraq xökümäte tözelgän oçraqta Törkiyäneñ Ğıyraq belän diplomatik söyläşüläre nigezendä “PKK”ga qarşı operaśiyälärneñ  qısası kiñäyergä mömkin. Ayıruça Ğıyraq üzäk xökümäteneñ ”PKK”nıñ matdi çığanaqlarına häm Sincardağı törkemenä qarşı êşkä kereşüe öçen Törkiyäneñ basım yasawı küzdä totıla.