Törkiyä - AQŞ arasındağı Mänbiç kileşüe

Törkiyӓ hӓm AQŞ arasında soňğı yıllarda şaqtıy mӓs’ӓlӓdӓ kiyerenkelek küzӓtelӓ. Ayıruça AQŞnıň FETÖ terror oyışmasınıň tüntӓreleş kereşüennӓn soň Pensil’vaniyada yӓşӓwçe liderı Fӓtullah Gülӓnne tapşırmawı hӓm PKKnıň Süriyӓdӓge törkeme YPGğa xuplaw kürsӓtep, berlektӓş itep iğlan itüe ike il arasındağı mönӓsӓbӓtlӓrgӓ zıyan sala. Törkiyӓneň terrorçılıq belӓn körӓşe qısalarında alıp barğan “Fӓrat qalqanı” hӓm “Zӓytün botağı” operaŝiyalӓrenӓ östӓmӓ bularaq Astana barışı qısalarında Törek qorallı köçlӓre İdlib töbӓgendӓ qorğan 12 küzӓtü urını Törkiyӓneň töbӓktӓge aktivlığın arttırdı. Törkiyӓneň “Zӓytün botağı” xӓrӓkӓte belӓn YPG terror oyışmasınıň iň möhim bazalarınnan bersen terrordan arındıruı Törkiyӓne Mӓnbiç mӓs’ӓlӓsendӓ nığıttı.

Sayӓsӓt, iqtisad hӓm ictimaği tikşerenülӓr waqıfı SETAda tikşerenüçe, yazuçı Can Acunnıň mӓs’ӓlӓ belӓn bӓyle açıqlawın tӓqdim itӓbez.

Mӓnbiç Süriyӓ inqilabınıň berençe yıllarında İrekle Süriyӓ armiyase tarafınnan qulğa töşerelde, 2014 yılda DEAŞ terror oyışması yawlawına duçar qaldı. 2016da isӓ AQŞ citӓkçelegendӓge xalıqara koaliŝiya YPGneň umırtqası bulğan Süriyӓ demokratik köçlӓre belӓn Mӓnbiç töbӓgenӓ qarata operaŝiya başlattı. Törkiyӓneň kisӓtülӓre hӓm qarşı çığularınnan soň AQŞ DEAŞnı töbӓktӓn çığarğannan soň YPG suğışçılarınıň qabat Fӓratnıň könçığışına küçӓçӓge hӓm töbӓkneň cirle ğarӓplӓr kontrolendӓ bulaçağı süzen birgӓn ide. Amerikan rӓsmi zatlarınıň YPGneň Mӓnbiçtӓn çigelüe belӓn bӓyle açıqlawlarına qaramastan YPG töbӓktӓn kitmӓde. Ayıruça AQŞ Mӓnbiç töbӓge öçen barlıqqa kitergӓn Mӓnbiç Xӓrbi şurası YPGneň yapma oyışması bularaq êşçӓnlek kürsӓtӓ. Mӓnbiç Xӓrbi şurası rӓsmi rӓweştӓ bӓysez buluına qaramastan PKK Mӓnbiç töbӓgenӓ turıdan bilgelӓgӓn Cӓmil Mazlum hӓm İsmail Dӓrik Mӓnbiç Xӓrbi şurası belӓn citӓkli. Şuňa östӓp töbӓktӓn xӓbӓr yasawçı şaqtıy jurnalist PKK/YPGneň töbӓktӓge mӓktӓplӓrdӓ üz ideologiyaseneň propagandasın yasawın citkerӓ.

Mӓnbiç töbӓgendӓ cirle xalıqnıň YPG citӓkçelegennӓn tınıçsız buluı Törkiyӓgӓ köç östӓwçe möhim faktör. Şul rӓweşle Mӓnbiç töbӓgendӓge YPG zolımınnan qaçuçı meňnӓrçӓ keşe Fӓrat qalqanu xӓrӓkӓte belӓn bӓysez bulğan töbӓklӓrgӓ küçep kitӓ. Ayıruça Mӓnbiç töbӓgendӓge qabilӓlӓr hӓm cirle xalıq YPGneň yӓş’lӓrne mӓcbüri rӓweştӓ suğıştıruı hӓm ğazaplawına qarşı küp tapqır çara oyıştırdı. Cir astında êşçӓnlek başqaruçı hӓm YPG suğışçıların üterüçe Ӓl Kıyam xӓrӓkӓte Mӓnbiçtӓ qorıldı.

 “Zӓytün botağı” operaŝiyasennӓn soň Törkiyӓneň Mӓnbiçkӓ qarağan açıqlawları hӓm ӓzerleklӓre Amerikan rӓsmi zatları belӓn Törkiyӓ rӓsmi zatları arasında diplomatiya xӓrӓkӓten başlattı. Êlekke Amerikan dӓwlӓt sӓrqӓtibe Reks Tillersonnıň Törkiyӓgӓ sӓfӓre qısalarında Mӓnbiç mӓs’ӓlӓsendӓ kileşü hӓm urtaq yul taba alu öçen Törek-Amerikan urtaq törkeme qorılğan ide. Tillersonnıň wazifasınnan alınuınnan soň barış tuqtap qalsa da, Mayk Pompeonıň dӓwlӓt sӓrqӓtibe bularaq bilgelӓnüennӓn soň barış qalğan urınınnan dӓwam itte. Törkiyӓ hӓm AQŞ urtaq törkeme bilgelӓgӓn 3 êtaplı yul kartası mӓs’ӓlӓsendӓ kileşü tӓêmin itelde. Yul kartası qısalarında YPG Mӓnbiç töbӓgennӓn kitӓçӓk. Törkiyӓ hӓm AQŞ Mӓnbiç töbӓgendӓ kontrol’ urnaştıraçaq, Mӓnbiç töbӓgendӓ cirle yaňa citӓkçelek qorılaçaq.

Törkiyӓ hӓm AQŞnıň Mӓnbiç mӓs’ӓlӓsendӓ kileşüe ike NATO ile arasındağı kiyerenkelekne ciňelӓytü hӓm xezmӓttӓşlekne nığıtu potenŝialına iyӓ. Bilgelӓngӓn yul kartası çınğa aşmağan oçraqta yӓgni YPG suğışçıları Mӓnbiçtӓn çigelmӓsӓ, ike yaqlı mönӓsӓbӓtlӓr arasında yaňa krizis pӓyda bulaçaq. Ayıruça ike il arasında qaysı oyışmalar hӓm keşelӓrneň PKK-YPGğa bӓylӓneşeneň buluı mӓs’ӓlӓse çişelüe zarur problema. Mӓsӓlӓn, Mӓnbiç Xӓrbi şurası AQŞnıň açıqlawlarına kürӓ bӓysez bulğanda Kandil tarafınnan citӓklӓnӓ de. İkençe problema isӓ - YPGneň Fӓratnıň könçığışında buluı. Törkiyӓ cӓhatennӓn Mӓnbiçtӓge yul kartasınıň YPG tarafınnan kontrol’ itelüçe barlıq töbӓklӓrdӓ ğamӓlgӓ kerüe zarur. Şul rӓweşle YPG terror oyışmasınıň Fӓratnıň könçığışında buluı da Törkiyӓneň milli iminlegenӓ yanıy. AQŞ isӓ moňa qarşı çığa ala. Ayıruça könçığış Süriyӓdӓ YPG tarafınnan kontrol’ itelüçe neft’ mӓydannarı cӓhatennӓn AQŞ mondıy sŝenariyğa riza bulmas.

Törkiyӓneň tışqı êşlӓr ministrı Mӓwlüt Çavuşoğlu belӓn Amerikan dӓwlӓt sӓrqӓtibe Mayk Pompeonıň Mӓnbiç mӓs’ӓlӓsendӓ kileşüe ike yaqlı mönӓsӓbӓtlӓr öçen zur forsat tӓşqil’ itsӓ dӓ, yul kartasınıň ğamӓlgӓ kerüe hӓm Mӓnbiçtӓn soň ike yaqlı mönӓsӓbӓtlӓr öçen zur imtixan bulaçaq.