Törkiyä Cömhüriyäte ilbaşınıñ Üzbäkstan säfäre

Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan 17-18 noyabr’ könnärendä Üzbäkstanğa tarixi säfär yasadı. Paqıstannan Sämärkandqa kilgan ilbaşı Ädoğannı hawa mäydanında Üzbäkstan tışqı êşlär ministrı Abdulaziz Kamilov qarşı aldı.

Ärdoğan Sämärkandta berençe bulıp Üzbäkstannıñ berençe ilbaşı İslam Kärimovnıñ qaberenä bardı. Qaber zıyarätendä Üzbäkstan ilbaşı wäkile Şävkät Mirziyayev ta qatnaştı.

Annan soñ Törkiyä ilbaşı  Räcäp Tayyip Ärdoğan  Sämärkandtağı däwlät qunaq yortında Şävkät Mirziyayev belän küreşep söyläşte. Ärdoğan älege oçraşuda tübändägelärne citkerde:”Üzbäkstan - nigezle däwlät tradiśiyäse, tarixi mirası häm strategik wäzğiyäte belän töbäktä totrıqlılıqnıñ täêminatı. Üzbäkstannıñ säyäsi totrıqlılıq häm iqtisadi qalqınunı däwam itteräçägenä ışanam. 4 nçe dekabr’dä uzaçaq saylawda uñışlar telim. Saylawdan soñ ilbaşı däräcäsendäge berençe säfär Üzbäkstannan Törkiyägä yäisä ilebezdän Üzbäkstanğa yasalsa qanäğät bulırbız”.Mirziyayev ta “Sez küp tapqırlar äytkänçä qardäşlek,tuğanlıqnı barı tik süzdä genä tügel,xezmättäşlektä kürsätü waqıtı citte” dide.

İkençe könne Ärdoğan Sämärkand qalasınıñ tarixi urınnarın qaradı.

        Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan avgust ayınnan başlap  Rusiya, Qıtay, Belarus’,Paqıstan häm Üzbäkstanğa säfär qıldı. Bu illärneñ urtaq ike üzençälege :bolarnıñ ğomumän alğanda könçığış illäre buluı häm Şanxay xezmättäşlek oyışması äğzası yäisä küzätüçese buluları. İlbaşı Ärdoğannıñ Üzbäkstannan qaytışlıy “Şanxay bişlege bezgä räxätlek, tınıçlıq birer” digän açıqlawı bu cähättän bik möhim ide.

İlbaşı Ärdoğannıñ Üzbäkstan säfäre Törkiyäneñ barı tik Şanxay xezmättäşlek oyışmasına kerergä teläwe belän bäyle tügel. Törkiyä Üzbäkstan belän 1990 nçı yıllar azağında bozılğan ike yaqlı mönäsäbätlärne cayğa salırğa teli.

Ärdoğan prem’yer-ministr bulıp saylanğanda da Üzbäkstanğa räsmi säfär yasağan ide. Fäqät ul waqıtlarda ike yaqlı mönäsäbätlärne tözätü mömkin bulmadı. Ul yıllarda Mirziyayev ta yaña ğına prem’yer-ministr bulıp saylanğan ide.

Törkiyä 2012 nçe yılda mönäsäbätlärne cayğa salu öçen êşkä kereşte. İlneñ ul däwerdäge tışqı êşlär ministrı Äxmät Dawıtoğlu New-Yorkta Üzbäkstan tışqı êşlar ministrı Abdulaziz Kamilov belän küreşep 2013-2015 nçe yıllarnı üz êçenä alaçaq xezmättäşlek planın äzerläw mäs’äläsendä kileşte. 2013 nçe yılnıñ noyabr’ ayında ul waqıttağı mädäniyat ministrı Ärtuğrul Günay Üzbäkstanğa säfär qıldı. 2014 nçe yılğı Soçi qışqı olimpiadasınıñ açılış tantanasında qatnaşu öçen Rusiyägä kitkän ul waqıttağı prem’yer-ministr  Räcäp Tayyip Ärdoğan Üzbäkstannıñ berençe ilbaşı İslam Kärimov belän oçraşıp söyläşte. İke il tışqı êşlär ministrları 2014 nçe yılnıñ may ayında Şanxayda ütkärelgän Aziyada xezmättäşlek häm ışanıç arttıruçı çaralar konferenśiyäsendä oçraştı. 2014 nçe yılnıñ 10-12 iyül’ könnarendä ul waqıttağı tışqı êşlär ministrı Äxmät Dawıtoğlu ,şul uq yılnıñ 13-14 nçe sentyabr’ könnärendä sport ministrı Çağatay Kılıç Üzbäkstanğa säfär yasadı. Bu täräqqiyätlär däwam itkändä Törkiyä Taşkentqa qabat tulı wäqalätle ilçe bilgeläde.

İslam Kärimov wafat bulğannan soñ ilbaşı buluı kötelgän Şävkät Mirziyayev kürşe illär belän yaxşı mönäsäbätlär urnaştıraçaqları xaqında yullama yasadı. İlbaşı Kärimovnıñ xastalığı belän mäşğul’ bulğan Üzbäkstannıñ Törkiyädäge 15 nçe iyül’ tüntäreleş kereşüe belän bäyle belderü yasamawına qaramastan Törkiyä Kärimovnı soñğı yulğa ozatu cıyınına prem’yer-ministr urınbasarı däräcäsendä wäkillek cibärep ike yaqlı mönäsäbätlärne üsterergä teläwen qabat kürsätte.

Üzbäkstan – Törkiyä mönäsäbätlären yuğarı däräcägä kütärü ike yaqlı, regional’ häm törki cömhüriyätlär arasında mönäsäbätlärne nığıtu cähätennän zur ähämiyätkä iyä. 30 millionnan kübräk xalqı, köçle armiyäse häm nıqlı däwlät sisteması belän Üzbäkstan töbäkneñ möhim ile bulıp tora.

2015 nçe yılda 1 milliard 200 million dollar bulğan ike il arasındağı säwdä külämen säyäsi mönäsäbätlärne üsterü belän ike tapqırğa arttırırğa mömkin. İqtisadi mönäsäbätlärne üsterü säyäsi mönäsäbätlärneñ zıyan kürüen totqarlayaçaq. Monnan soñ Törkiyä ilbaşınıñ Üzbäkstan säfärenä cawap bularaq Törkiyägä säfär yasaw çiratı Üzbäkstanda.