Qazastan ilbaşı Nursoltan Nazarbayevnıñ Törkiyä säfäre

Qazaqstan ilbaşı Nursoltan Nazarbayev 5 nçe avgustta Törkiyägä räsmi säfär yasadı. Nazarbayevnı ilbaşı idaräse kölliyätendä Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan tantanalı räweştä qarşı aldı. Nursoltan Nazarbayev Törkiyädä 15 nçe iyül’dä uñışsız tüntäreleş kereşüennän soñ Änkarağa säfär yasağan berence yuğarı däräcäle qunaq buldı. Näwbät platformasında ğaskärlär urınına maxsus iminlek köçläre saqta tordı.

Qazaqstan ilbaşı Nursoltan Nazarbayev belän ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan ilbaşı idaräse kölliyätendä üzara häm wäkilleklär arası söyläşülär ütkärde. Söyläşülärdän soñ urtaq matbuğat oçraşuı uzdı.

Ärdoğan matbuğat oçraşuında  Nazarbayevnıñ säfärenä zur ähämiyät birülären belderep tübändägelärne citkerde:”Bu däwerlär-çın qara kön dusları belän qalğannarı ayırılğan däwerlär. Bäysezlek alğannan başlap bügenge köngä qadär uzğan 25 yılda härwaqıt Qazaqstannıñ yanında urın alğan il bularaq bügenge säfär belän bizälgän tuğanlıq, qardäşlekne onıtmayaçaqbız. Qazaq maqaländegäçä “Naçar yeget üzen uylar, yaxşı yeget dustın uylar”.15 nçe iyül’dän soñ yasalğan bu säfär Qazaqstannıñ ,törki dönya aqsaqalı Nazarbayevnıñ bu il häm milläten qayğırtuçı qara kön dustı buluın kürsätte”.

2016 nçı yılnıñ YUNESKO tarafınnan Törkiyä häm Qazaqstannıñ urtaq kereşüläre belän Xalıqara Xoca Äxmät Yäsäwi yılı itep iğlan itelüen beldergän ilbaşı Ärdoğan ,Qazaqstannıñ 28 nçe iyün’dä ütkärelgän saylawda BMO iminlek şurasınıñ waqıtlı äğzası itep saylanuı uñayınnan täbrik itte häm uñışlar teläde. Ärdoğan şulay uq Törkiyä – Rusiya mönäsäbätlären cayğa saluda möhim rol’ uynağan öçen Nazarbayevqa räxmätlären citkerde.

Matbuğat oçraşuında çığış yasawçı Nazarbayev isä “Min biregä barı tik Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğannıñ yanında buluımnı açıq räweştä belderü öçen kildem”dip belderep, tüntäreleş kereşüenä häm öçençe köçlärneñ uyınnarına qarşı härwaqıt Törkiyäneñ yanında buluın citkerde. Qazaqstannıñ bäysezlegen berence bulıp tanığan ilneñ Törkiyä buluın xäterlätkän Nazarbayev “Törkiyä Qazaqstannıñ iñ yaqın häm iñ ışanıçlı urtaqlarınnan, partnerlarınnan berse, monnan soñ da şulay bulacağına ışanam. Çönki bez –ber ük waqıtta tele, dine,tarixı häm barlıq mädäni qimmätläre urtaq bulğan illär. Qazaqstan härwawıt Törkiyäneñ yanında bulunı häm aña yaqlaw kürsätüne däwam itteräçäk. Bez bu däwerdä häm härwaqıt mönäsäbätlärebezne iñ yuğarı däräcädä totaçaqbız”dide. Qazaqstan ilbaşın süzen tübändägeçä däwam itterde:”Törkiyägä qarap, anıñ köçen kürep ışanıçlı adımnar belän yulıbıznı däwam itteräbez. Bu beznen öçen bik möhim. Xörmätle Törkiyä ilbaşı. Min sezneñ şunı belüegezne telim :böten doşmannarğa qarşı köräşläregezdä qazaq xalqı sezneñ yanığızda”.

Nursoltan Nazarbayev Qazaqstandağı törek mäktäpläre belän bäyle” Alar däwlät kontrolendäge mäktäplär. Bez Törkiyägä qarşı êş başqaruçılarnı yaqlamayaçaqbız. Bez alarnı tikşeräçäkbez.”Fätullahçı terror oyışması”belän bäyläneşe buluı açıqlansa kire cibäräçäkbez häm yaña uqıtuçılar taläp itäçäkbez. Bu kileşüne Özal däwerendä imzalağan idek. Bu mäs’älä çişeläçäk, xoquqsız yullar belän bernärsä dä êşlänmäyäçäk. Nazarbayevnıñ bu belderüe Törkiyäneñ “Fätullahçı terror oyışması “na qarşı köräşe cähätennän bik möhim.

Urtaq matbuğat oçraşuınnan soñ qunaq ilbaşı xörmätenä kölliyättä aş mäclese oyıştırıldı. Aş mäclesendä qardäş, tuğandaş illärneñ diplomatik wäkilläre dä qatnaştı.

, aAwır könnär kiçerüçe Törkiyägä törki dönya aqsaqalı Nursoltan Nazarbayevnıñ ilgä yaqlaw kürsätep säfär yasawı zur ähämiyätkä iyä. Nazarbayevnıñ matbuğat oçraşuında “Min biregä barı tik Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğannıñ yanında buluımnı açıq räweştä belderü öçen kildem”häm “Bez Törkiyägä qarşı êş başqaruçılarnı yaqlamayaçaqbız” digän süzläre säfärneñ maqsatın bik açıq çağıldıra.   

Nursoltan Nazarbayev şulay uq Törkiyäneñ Şanxay xezmättäşlek oyışmasına äğza buluın da xuplawların belderde. Könbatış Törkiyägä qarata ikeyözle totış kürsätkändä Törkiyäneñ Könçığışqa yünälüe häm könçığış illäre , oyışmaları belän mönäsäbätlären tağın da üsterüe ğayät tabiği xäl.

 İke il arasındağı säwdä küläme uzğan yıl 2 milliard dollar täşkil itte. Törle säbäplär arqasında däwlät başlıqları maqsat itep quyğan 10 milliard dollar säwdä külämenä ireşüneñ yaqın kiläçäktä mönkin bulmawın da äytergä kiräk. Avraziya kiñlegen ber bersenä bäyläyäçäk Yefäk yulı, Baqı-Tbilisi-Kars kebek proyektlarnı ğamälgä aşıru , Xäzär diñgezen tağın da kübräk qullanu ike yaqlı mönäsäbätlärne kamilläşteräçäk. İke il arasında uzğan yıl qabul itelgän iqtisadi Yaña sinergiya programması da ike yaqlı mönäsäbätlärne üsterü cähätennän bik möhim. Törki cömhüriyätlärneñ härwaqıt ber-bersenä bu räweşle yaqlaw kürsätülären teläp qalabız.