Qırğızstan-Üzbäkstan mönäsäbätläre

Qırğızstan - Üzbäkstan mönäsäbätläre soñğı yıllarda telängän däräcädä tügel ide. İke il arasında mäñgelek duslıq kileşüe buluğa qaramastan säyäsi, regional’ häm çik buyı problemaları arqasında ike yaqlı mönasäbätlär şaqtıy sülpän ide. Soñğı 2 ayda isä mönasäbätlärneñ qabat canlanuın küräbez. Başta ike yaqlı mönäsäbätlärneñ qabat canlanuına säbäp bulğan täräqqiyätlärgä xronologik bularaq küz salıp kitik.

24 nçe iyün’dä Taşkentta uzğan Şanxay xezmättäşlek oyışması sammitı qısasında Qırğızstan ilbaşı Almazbäk Atambayev Üzbäkstannıñ ul däwerdäge ilbaşı İslam Kärimov belän küreşep söyläşte. Oçraşuda ike lider ike yaqlı xezmättäşlekneñ könüzäk mäs’älälärenä tuqtalıp ,illär arasında iqtisadi xezmattäşlekne üsterüneñ ähämiyätenä häm säyäsi dialognı aktivlaştıru kiräklegenä basım yasağan ide.

Avgust ayında Qırğızstan Taşkenttağı tulı wäqälatle ilçesen almaştırdı. Bu wazıyfağa Daniyar Sıdıkov bilgelände.

3 nçe sentyabr’dä Sämäkandta uzğan İslam Kärimovnıñ cenaza cıyınında Qırığzstannı premyer-ministr Sooronbay Cäänbekov wäkillek itte. Cenaza cıyınınnan soñ Cäänbäkov Üzbäkstan premier-ministrı   Şäfkat Mirzoyev belän küreşep söyläşte. İke il premyer-ministrları oçraşuında säwdä häm iqtisadi urtaqlıqnıñ kiläçäge, awıl xucalığı tarmağında xezmättäşlek, çik buyı problemaları häm transport asqorması turında süz bardı.

15 nçe sentyabr’dä Qırğızstan ilbaşı Almazbäk Atambayev Üzbäkstan tışqı êşlär ministrı Abdulaziz Kamilovnı qabul itte. 16 nçı sentyabr’dä isä ike il tışqı êşlär ministrları Qırğızstan tışqı êşlär ministrlığında oçraşıp söyläşte.

1 nçe oktyabr’dä Üzbäkstannıñ çaqıruı belän Qırğızstan premyer – ministrınıñ berence urınbasarı Muhamätkalıy Abulgaziyev räislegendäge Qırğızstan wäkillege Andijan qalasına säfär yasadı. Säfär qısasında ike ilneñ çiktäş öç töbäge arasında üzara xezmättäşlek xaqında kileşü imzalandı. Kileşügä Qırğızstannıñ Oş,Batken häm Cälal Abad töbäkläre başlıqları belän Üzbäkstannıñ Andijan,Färğanä häm Namangan töbäkläre başlıqları qul quydı.

 26 nçı oktyabr’dä isä Üzbäkstan wäkillege moña cawap qaytarıp Qırğızstanğa säfär qıldı. Üzbäkstan premyer-ministr urınbasarı Adham İkramov räislegendäge wäkillek Oş şähärenä kilde. Wäkilleklär arası söyläşülär ütkärelde. Oş şähärendä Qırğızstan belän Üzbäkstan arasında mäğarif häm mädäniyat tarmaqlarında mönäsäbätlärne kamilläşterü öçen memorandumnar imzalandı. İke yaqlı säfärlärdä mädäni çaralar da ütkärelde.

Qırğızstan çik buyı saqçıları 1 nçe oktyabr’dän başlap Üzbäkstan çik buyı xezmätkärläreneñ çiktän uzu prośedurasın ciñeläytüen häm bu säbäple soñğı könnärdä çiktän uzuçılar sanınñ ike tapqırğa artuın belderde.

10 nçı oktyabr’dä Üzbäkstan Üzäk saylaw komissiyäse ağımdağı yılnıñ 4 nçe oktyabrendä Üzbäkstanda ilbaşı saylawı öçen Qırğızstan wäkillegen xalıqara küzätüçe bularaq qatnaşırğa çaqırdı.

Qırğızstan däwlät çik buyı xezmäteneñ xalıq belän mönäsäbätlär bülege 18 nçe oktyabr’dä Üzbäkstan poliśiya xezmätkärläreneñ Ungar-Dağ bäxäsle töbägennän çigenüen belderde.

19 nçı oktyabr’dä Qırğızstan tışqı êşlär ministrı Ärlan Abdıldayev belän Üzbäkstan tışqı êşlär ministrı Abdulaziz Kamilov Taşkentta küreşep söyläşte. İslam xezmättäşlek oyışmasınıñ tışqı êşlär ministrları şurasınıñ 43 nçe cıyılışı qısasında uzğan oçraşuda könüzäk problemalarnıñ torışı, Qırğızstan häm Üzbäkstan arasında xezmättäşlekne tağın da üsterü häm nığıtu xaqında söyläşelde. Cıyılış azağında möhim dokument bularaq bäyälängän 2016-2017 nçe yıllarnı üz êçenä aluçı tışqı êşlr ministrlıqları arasında xezmättaşlek programması imzalandı.  

25 nçe oktyabr’dä Qırğızstan ilbaşı Atambayev belän Üzbäkstan premyer-ministrı häm waqıtlıça ilbaşı Şavkat Mirzayev telefonnan söyläşte. Liderlar ike yaqlı mönäsäbätlärne üsterergä teläwlären belderde.

       Tarixı, dine ,näsele häm kiläçäge ber ük bulğan ike qardäş, tuğandaş xalıqnıñ mönäsäbätlärne kamilläşterä başlawına barı tik  töbäk xalqı ğına tügel härkem uñay qaradı. Nigezdä bu şulay bulırğa tiyeş tügelme ide? 32 million xalqı belän töbäkneñ lider illärennän bulğan Üzbäkstannıñ regional’ mäsälälärdä häm kürşe , çiktäş illär belän mönasäbätlärendä tağın da aktiv häm konstruktiv säyäsät alıp baruı härkem öçen faydalı bulaçaq. Soñğı däwerdäge bu uñay täräqqiyätlär töbäk kiläçägenä tağın da zurraq ömetlär uyata. Üzbäkstannıñ  bu säyäsäten däwam itterep töbäkneñ ,ayıruça Färğanä üzänlege problemaların çişärgä yärdäm itüen häm ilneñ iñ qısqa waqıtta törki cömhüriyätlärneñ xalıqara  oyışmalarına quşılıuın teläp qalabız.