سیاست اقتصادی - همکاریهای اقتصادی میان ترکیه و آذربایجان

هفته گذشته، پالایشگاه "استار" که از سوی آذربایجان و ترکیه تاسیس شده است، آغاز به کار کرد. پالایشگاه استار که از نظر ارائه محصولاتی با ارزش افزوده بالا به بازار جهانی، اقدامی بسیار مهم میباشد، یکی از نمونه های بارز همکاری اقتصادی میان ترکیه و آذربایجان میباشد.

ترکیه و آذربایجان که دو بازیگر پروژه ای چون TANAP با ارزش استراتژیکی بالا است و به تجارت انرژی منطقه ای نیز جهت میدهد، روابط قوی خود در بخش گاز طبیعی را با اقدامات مشترک در بخش نفت نیز روز به روز توسعه میدهند. پالایشگاه استار که موجب کاهش میزان واردات سوخت دیزل به ترکیه  شده و همچنین تاثیرات مثبتی بر کسری بودجه خواهد داشت، موقعیت ترکیه در بازارهای انرژی را قویتر کرده و حتی به عنوان نقطه آغازی برای دوره ای جدید قلمداد میشود.

ارزیابیهای پرفسور دکتر اردال تاناس کاراگول عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ییلدیریم بیاضیت در این خصوص را به سمعتان میرسانیم.

بخش اعظمی از واردات انرژی ترکیه مختص نفت خام و محصولات نفتی میباشد. در حالی که سالانه 25 میلیون تن نفت خام وارد ترکیه میشود، نزدیک به 18 میلیون تن نیز محصولات نفتی وارد ترکیه میگردد.

پالایشگاه استار دارای ظرفیتی است که میتواند نزدیک به 25 درصد از نیاز ترکیه به محصولات نفتی که بخش مهمی از واردات نفت ترکیه را در بر گرفته است را به تنهایی رفع نماید. بدین ترتیب این امر نشان میدهد که طی روند آتی توسط این پالایشگاه، بخش مهمی از محصولات نفتی در ترکیه تولید شده و واردات به میزان بالایی کاهش خواهد یافت.

هر گامی که در راستای کاهش وابستگی به خارج در خصوص محصولات نفتی که در واردات انرژی یکی از مهمترین أقلام کسری بودجه میباشند، برداشته میشود، از اهمیتی استراتژیکی برخوردار است. از این نظر باید تاکید کرد که تاثیر پالایشگاه استار بر اقتصاد ترکیه، به میزان بالایی مورد اهمیت میباشد.

توسط این پروژه، کسری تجارت خارجی سالانه به میزان 1.5 میلیارد دلار کاهش یافته و بدین ترتیب جایگاه و اهمیت بخشهای استراتژیکی در کاهش کسری بودجه را به وضوح نشان میدهد.  همچنین یک چنین گامهای ملموس در سیاست اقتصادی، روز به روز بیشتر مورد توجه قرار میگیرد.

این پروژه که در هر مرحله ارزش افزوده ای بر نفت اضافه خواهد کرد، نیروی رقابت ترکیه در بازارهای جهانی انرژی را افزایش خواهد داد. این پالایشگاه که تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا از سوی ترکیه را افزایش داده و با کاهش کسری بودجه، میزان استخدام را نیز افزایش خواهد داد، دینامیکهای ترکیه در بخش اقتصاد انرژی را نیز به حرکت در خواهد آورد.

آذربایجان که امروز قصد دارد منابع غنی در دریای خزر را به بازار اروپا انتقال دهد، توسط فرصتهایی که هم در خصوص موقعیت جغرافیایی، هم در خصوص مسیر و هزینه ایجاد کرده است، با ترکیه که در منطقه دارای اهمیتی بحرانی میباشد، در زمینه های مشترک، شریک شده و این رابطه را فراتر از تجارت انرژی، با سرمایه گذاریهای ثابت نیز به بعدهایی دیگر، هدایت کرده است.

پالایشگاه استار که محصولی از همکاری ترکیه – آذربایجان میباشد، نشانه ای از تلاشها برای  پیشرفت شراکت دو کشور هم در بخش گاز طبیعی و هم در بخش نفت است.

پروژه ها و سرمایه گذاریها که محصولی از موضع و سیاست مشترک دو کشور در این بخش میباشد، از سویی به بازارهای انرژی منطقه ای جهت داده و از سویی نیز نقش فعال این دو بازیگر در خصوص امنیت عرضه انرژی را نیز به معرض دید میگذارد.

ترکیه با هدف تبدیل شدن به کشوری مرکزی در تجارت انرژی و استفاده مفید از پتانسیل انرژی موجود در منطقه، همانگونه که امروز با آذربایجان همکاری میکند، آماده ارائه امکانات مشابه به کشورهای دیگر منطقه که دارای منابع انرژی میباشند نیز هست.

به همین دلیل باید تاکید کرد که برای تداوم و هدایت سرمایه گذاریهای جدید به بعدهای دیگر، گامهای ملموس امروز، در بهترین زمان ممکن برداشته میشود.