پروسه سوچی در سوریه و جابجا سازی سیستم دفاع هوایی اس 300

چندی قبل در سیاست های سوریه تغییرات جدی مطرح بحث شد. در نتیجه سعی و تلاش ترکیه از حملات احتمالی رژیم اسد در ادلب با حمایت ایران و روسیه جلوگیری به عمل آمد و در چارچوب جلسه سوچی میان ترکیه و روسیه یک تفاهم نامه به امضا رسید. تفاهم نامه سوچی از یک سو از حمله احتمالی رژیم اسد به شهر ادلب که بیش از 3 میلیون غیر نظامی زنده گی میکنند و بروز یک بحران انسانی جلوگیری به عمل آورد، از جانب دیگر نیز روسیه و ترکیه را متوجه مسئولیت های شان کرد.  مطابق این تفاهم نامه، منطقه ای به مساحت 15-20 کیلومتر خلع سلاح گردیده و از طریق شاهراه های ام 4 و ام 5 تجارت آزاد صورت خواهد گرفت.  ضمناً به اساس این تفاهم نامه در دو طرف خط جبهه فعالیت های گزمه عملی خواهد شد و طیارات بدون سرنشین ترکیه و روسیه در فضای ادلب پرواز های کشفی انجام خواهد داد. از سیستم های دفاع هوایی رژیم اسد در جریان حملات اسرائیل به طیاره IL-20 روسیه اشتباهاً فیر صورت گرفت و در نتیجه طیاره مذکور سقوط کرد.  روسیه در ارتباط به سقوط طیاره خود اسرائیل را مسئول این حادثه اعلام نمود. اسرائیل نیز رژیم اسد را مسئول این حادثه اعلام کرد.  به عنوان واکنش به این حادثه روسیه نیز به رژیم اسد سیستم های  دفاع هوایی S-300 را تحویل داد.

ترکیه و روسیه در ارتباط به تطبیق تفاهم نامه سوچی در ادلب مسئولیت بزرگی دارند.  تطبیق این تفاهم نامه از نقطه نظر ترکیه دارای یک سلسله خطرات و مشکلات میباشد.  از جانب دیگر ترکیه در خصوص تطبیق این تفاهم نامه دارای امکانات زیادیست.  اساسی ترین مشکل ترکیه در خصوص تطبیق این تفاهم نامه موجودیت گروه های تندرو در منطقه میباشد.  مطابق این تفاهم نامه گروه های تندروی چون هیئت تحریر الشام که در منطقه فعالیت دارند باید خلع سلاح شوند.  جهت نیل به این هدف ترکیه باید تدابیر جدی را اتخاذ کرده از جانب دیگر نیز از طریق نیرو های مخالف رژیم اسد فشار وارد کند.

مطابق توافقنامه سوچی مخالفین مسلح رژیم اسد باید سلاح های سنگین خود را به مناطق داخلی ادلب انتقال میدادند.  بدین ترتیب در نتیجه سعی و تلاش مقامات ترکیه مخالفین سلاح های سنگین خود چون تانک, راکت و هاوان را به قسمت های داخلی ادلب انتقال دادند.  ولی نسبت حملات احتمالی رژیم اسد نیرو های خود در خط مقدم جبهه را حفظ کردند.  بدین ترتیب راکت های ضد تانک, سلاح های خفیف و 23mm و 57mm مخالفین در منطقه خلع سلاح شده موجود است.  میتوان گفت که در اصل منطقه خلع سلاح شده عاری از سلاح های ثقیله میباشد. 

حملات هوایی در ادلب  پس از تفاهم نامه سوچی بین روسیه و ترکیه به پایان رسیده زنده گی روزمره در منطقه از سر آغاز شد. منابع محلی اعلام کردند که حدود 60 هزار نفر که از مناطق شمالی حماه مهاجر شده اند شروع به بازگشت به خانه های خود نموده اند. در نتیجه فعالیت های موفقیت آمیز ترکیه جان و مال بیش از 3 میلیون انسان حفظ شده است. بدین ترتیب ترکیه در این راستا دستاورد بزرگی بدست آورد.

بیائید روی مسئله دیگر در این مورد بحث کنیم. مقامات روسیه پس از سقوط طیاره این کشور در این راستا اسرائیل را متهم کردند.  ولی مدتی بعد رهبری مسکو در این خصوص سیاست معتدلی را دنبال نمود.  بحران بین روسیه و اسرائیل گستریش نیافت. ولی با آن هم روسیه سیستم دفاع هوایی S-300 را به رژیم اسد تسلیم داد.  دیده میشود که این وضعیت نیز ساحه فعالیت اسرائیل در سوریه را کاهش داده است. اسرائیل از مدتها بدینسو با استفاده از ساحه هوایی سوریه مواضع ایران و حزب الله در سوریه را مورد هدف قرار میداد.  عدم فعالیت سیستم دفاع هوایی روسیه در برابر طیارات اسرائیل و کافی نبودن سیستم دفاع هوایی رژیم اسد زمینه را برای حملات اسرائیل در منطقه فراهم میساخت. 

تسلیم دهی سیستم دفاع هوایی  S-300 از سوی روسیه به رژیم اسد را نباید تنها از نقطه نظر جلوگیری از حملات اسرائیل مورد ارزیابی قرار داد.  زیرا این مطلب دارای تاثیرات دیگری نیز میباشد. با استفاده از این امکانات در آینده رژیم اسد از موضع قوی تر در مقابل ائتلاف بین المللی تحت رهبری ایالات متحده امریکا و علیه نیروی های هوایی ترکیه برخوردار خواهد شد. افزایش ظرفیت رژیم اسد در این راستا, نه تنها اسرائیل, بلکه تمامی اکتور های که از ساحه هوایی سوریه استفاده میکنند را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.