نظری به آجندای تورکیه وجهان جمعه 24 حمل 1397 هجری شمسی

در برنامه امروز تبصره یی داریم به قلم جان آجون محقق بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی SETA  زیرعنوان" حمله کیمیاوی جدید به منطقه دوما درغوطه شرقی واقع درنزدیکی های دمشق پایتخت سوریه "که توجه تانرا بدان معطوف میداریم:

حمله کیمیاوی جدید به منطقه دوما درغوطه شرقی واقع درنزدیکی های دمشق پایتخت سوریه در رسانه های جهان انعکاس وسیعی یافت. متاسفانه اکثر قربانیان این حمله زنان و اطفال خورد سال بودند. بررسی های اولیه نشان میدهد که در این حمله از گاز اعصاب استفاده شده است. منطقه غوطه شرقی که از آغاز جنگ تاکنون در دست مخالفین قرار داشت، اخیرا جزو اهداف اصلی رژیم بود. این منطقه ماه هاست که مورد هدف بمباران شدید قرار داشته و شفاخانه ها ها، مکاتب، مساجد و اماکن متعلق به غیرنظامیان مرتبا بمباران تحت بمبارد قرار داشت است. در دست گرفتن کنترل منطقه غوطه شرقی که به لحاظ موقعیت جغرافیایی اش در دمشق و پاکسازی این منطقه از مخالفین، از نظر رژیم حائز اهمیتی جدی است. منطقه غوطه شرقی که هفت سال است از آغاز جنگ تاکنون تحت محاصره قرار دارد، در نتیجه توافق بین ترکیه و روسیه در طول روند آستانه، در ببین مناطق عاری از تنش قرار گرفت. ولی رژیم سوریه و حامیانش روسیه و ایران، با بهانه قرار دادن سازمانهای تروریستی، منطقه را مورد هدف قرار دادند. بعد از بمباران های سنگین مخالفین نیز با میانجیگری روسیه آغاز به تسلیم شدن و تخلیه منطقه به سوی شمال سوریه و مناطق تحت نفوذ ترکیه کرده بودند.

در روند تخلیه، منطقه دومای غوطه شرقی تحت کنترل جیش الاسلام باقی مانده بود. در مذاکرات بین جیش الاسلام و رژیم، روسیه نقش میانجی را داشت. در راستای توافقی که با روسیه حاصل شد، قرار بود جیش الاسلام در منطقه باقی مانده و به عنوان نیروی پولیس، امنیت را در منطقه برقرار کند.

ولی این توافق از سوی رژیم اسد پذیرفته نشد. مذاکرات به تعقیب رد تخلیه دوما از سوی جیش الاسلام متوقف گردید. در طول این دوره نیز دوما مورد هدف حمله کیمیاوی قرار گرفت. در نتیجه این حملات شمار زیادی غیرنظامی جان خود را از دست داد. جیش الاسلام بعد از این حمله کیمیاوی مجبور به پذیرفتن تخلیه دوما به سوی شمال سوریه شد. از یکسو اصرار برای ماندن در دوما جزای سختی چون حمله کیمیاوی داشت. و از سوی دیگر به تعقیب افزایش ترس و نگرانی مردم پس از حمله کیمیاوی، جیش الاسلام به درخواست غیرنظامیان، تخلیه را پذیرفت. رژیم اسد با حمله کیمیاوی، زمینه را برای تخلیه پایگاه اصلی مخالفین سوریه در نزدیکی مرکز دمشق اماده کرد.

در صورتی که توافق تخلیه تحقق نیابد، عملیات نظامی با هدف در دست گرفتن کنترل دوما، هزینه سنگینی در بر خواهد داشت. می دانستیم که جیش الاسلام از مدتها قبل در حال احداث خطوط دفاعی در دوما بوده و مقادیر قابل توجهی مهمات اسلحه سنگین در انبارهایش دارد. علاوه بر این جیش الاسلام با ظرفیت نظامی اش در بین دیگر مخالفین سوریه یی مطرح است. عملیات چند ماهه رژیم اسد برای در دست گرفتن کنترل شهر درعا که موقعیتی مشابه دوما دارد، خسارتهای سنگینی در پی داشت. حمله کیمیاوی که ادعا میشود رژیم اسد ترتیب داده است، سبب رهایی ازهزینه های سنگین شده و به شکلی سریع و آسان به نتیجه رسیده شد. هر قدر یکه  استفاده از سلاح های کیمیاوی مغایر با ارزشهای انسانی باشد، حمله اخیر سودی بزرگ برای رژیم داشته است. تا زمانی که هزینه استفاده از سلاح های کیمیاوی از سوی رژیم اسد، واکنش های بین المللی را به تعقیب نداشته باشد، از نظر رژیم کم مصرف ترین راه حل میباشد. گفته میشود رژیم اسد که از آغاز جنگ تاکنون 215 بار از سلاح های کیمیاوی استفاده کرده است، به علت بی تفاوتی جامعه بین الملل بار دیگر دست به استفاده از سلاح های کیمیاوی زده است. علاوه بر این رژیم اسد با محاسبه اینکه از نظر دیپلماتیک، تحت حمایت روسیه در شورای امنیت سازمان ملل و از نظر نظامی به شکلی بدون قید و شرط تحت  حمایت روسیه قرار دارد، دست به چنین روشی زده است. میتوان گفت در معادله ای که ارزشهای انسانی نادیده گرفته شده و جامعه بین المللی بی تفاوت مانده است، بهترین راه حل برای دوما از نظر رژیم اسد، استفاده از سلاح کیمیاوی خواهد بود.

ارزیابیهای جان آجون محقق و نویسنده بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی SETA   را در این زمینه تقدیم حضورتان کردیم.