اونوتیلگن مدنیت نی قیته تیکله گن بیر عالم: فواد سیزگین

اوتگن هفته ده, مسلمان لرنینگ مُدرن بیلیم لر گه حصه قوشیشی اوچون سعی و حرکت قیلیب کیلگن پروفیسر داکتر فواد سیزگین, 94 یاشیده وفات قیلدی.  اوشبو عالم نینگ 94 ییللیک عمریده قیلگن علمی ایش لری جوده هم کوپ.  حتی بیر نیچه کیشی نینگ هم بیرگه له شیب بو طریقه کوپ علمی اثر یره تیشی نینگ ممکن ایمس لیگی نی ایسله تیب اوتیشی میز ممکن.  پروفیسر سیزگین, عمری نینگ سونگگی گه قدر علمی ایش قیلیب کیلدی. 

خوب, اوشبو کتته عالم نینگ فرقلی تامان لری نیمه لردن عبارت؟

تورکیه نینگ بیتلیس ولایتیده توغیلدی...

پروفیسر فواد سیزگین میلادی 1924 نچی ییلیده تورکیه نینگ بیتلیس ولایتیده دنیا گه کیلدی.  ابتدائی بیلیم لر و عرب تیلی نی آته سیدن اورگه نیب آلدی.  آته سی بیر اولسواللیکده مفتی ایدی.  میلادی 1943 نچی ییلیده استانبول عالی بیلیم یورتی ادبیات فاکولته سی شرقیات انستیتوتی گه کیردی.  خوددی شوو ییر نینگ اوزیده آلمانلیک شرقشناس هیلموت ریتر بیلن تَنیشدی. 

ایریم پیت لرده بیر شر خیر گه سبب بوله دی...

پروفیسر فواد سیزگین, اکادمیک ایشلرینی دوام ایتتیریب یورگن پیتلریده, میلادی 1960 نچی ییلیده تورکیه ده بولگن حربی کودتا آرتیدن, باشقه استاد لر بیلن بیرگه عالی بیلیم یورتیدن هیده ب یوباریلدی.  اوکه سی نینگ دموکرات حزبی ولایت باشلیغی ایکن لیگی اونگه عالی بیلیم یورتیدن هیده لیشی گه سبب قیلیب کورسه تیلدی. استاد 36 یاشیده, یاش بیر اکادمیسین بولیب یورگن پیتیده ایشسیز و چاره سیز بولیب قالدی.  بیراق, هردایم بولگن لیگی دیک, صمیمی و تیریشقاق کیشی لر اوچون بیر جایده امکان بولمس لیگی تقدیرده, باشقه بیر جایده ایش امکانیتی تاپیله دی.  پروفیسر فواد سیزگین اوزاق بیر مدت کیین, اونی عالی بیلیم یورتیدن هیده ب یوبارگن کودتاچی حربی لر گه منتدارچیلیک بیلدیردی.  سیزگین کودتاچیلرگه قره ته بیرگن بیاناتلریده, "قیلگن ایشلرینگیز و سیاستینگیز نی یخشی کورمیمن.  لیکن سیزگه منتدارچیلیک بیلدیره من.  مینی عالی بیلیم یورتی دن هیده ب یوبارمه سه ایدینگیز, آلمانده گی علمی ایشلریمنی قیله آلمس ایدیم" دییه قید ایتدی. 

عالی بیلیم یورتیدن هیده لیشی آرتیدن امریکا قوشمه ایالتلری و آلمان اونی استاد اوله راق دعوت قیلدی.  سیزگین, تورکیه گه یقین ایکن لیگی سببلی آلمان گه کیتیش گه قرار قیلدی.  استاد فواد سیزگین, خوددی شوو ییر نینگ اوزیده اسلام بیلیم تاریخی ساحه سی بوییچه قیلگن علمی ایشلری بیلن دنیا نینگ اینگ مهم عالم لریدن بیریگه ایله نیب قالدی. 

مسلمان لر تاریخده یوق می ایدیلر؟

پروفیسر داکتر فواد سیزگین نینگ حیاتی دوامیده قیلگن علمی ایشلری بیلن دنیا نی فتح قیلیش گه حرکت قیلگن لیگی کورینماقده.  اونلب ییل برچه ایش لرنی بیر تامانگه قویب فقط گینه علمی ایشلر بیلن شغلله نیب کیلدی. 

خوب, استاد فواد سیزگین نی بو طریقه علمی ایشلر گه اونده گن نرسه نیمه دن عبارت ایدی؟ اوشبو موضوع بوییچه اساسی تورتکی, حاضرگی کونده هم بحث موضوعی بولگن اونینگ دوریده گی بیلیم بیلن علاقه لی بیر مفکوره  دن عبارت ایدی. اوشبو مفکوره, مسلمان لرنینگ مُدرن بیلیم لر گه هیچ قنده ی بیر حصه قوشمه گن لیگی و حاضرگی کونده گی برچه بیلیم و تکنالوژی لرنینگ انتیک یونان و کیین چه لیک ایسه اوروپا ده گی ینگی لیکلردن کیلیب چیققن لیگی دن عبارت. سیزگین, باشلنغیچ مکتب گه باشله گن کوندن باشلب بونده ی حقیقت گه اویغون بولمه گن بیر مفکوره گه دوچ کیلیب قالگن لیگی نی بیلدیریب کیلدی.  پروفیسر سیزگین, "باشلنغیچ مکتب گه باشله گنمیدن ایککی یاکه اوچ هفته کیین, عیال استادی میز بیز گه دنیا نینگ دومه لاق ایکن لیگی نی بیلدیررایکن, مسلمان عالم لرنینگ ایسه دنیا نینگ بیر هوکیز نینگ شاخیده تورگن لیگی نی بیلدیرگن لیک لرینی معلوم قیلگن ایدی. بیچاره بیر باله ایدیم.  30 ییل کیین مسلمان لرنینگ, 9 نچی عصرده استوا خطی اوزونلیگی نی بیر نیچه میتود بیلن 40 مینگ کیلومتر شکلیده اولچه گن لیگی نی بیلیشیم ممکن می ایدی؟" دییه قید ایتگن. 

شونده ی قیلیب پروفیسر داکتر فواد سیزگین, کوپلب علمی تحقیقاتلری بیلن مسلمان عالم لر نینگ تکنالوژیک ینگی لیک لر گه حصه قوشیب کیلگن لیگی نی کورسه تیب بیردی.  عینی دمده سیزگین, قدیم یونان بیلیم و فلسفه سی نینگ هم مسلمان عالم لرنینگ سعی و حرکت لری نتیجه سیده یوقاری پاغانه لر گه کوتریلیب کیتگن لیگی نی کورسه تیب بیرگن.  بیراق, استاد سیزگین علمی جهتدن آلیب قره گنده حاضرگی کونده کوپلب غربی اولکه لرنینگ اسلامی اولکه لردن انچه یخشی بیر وضعیتده ایکن لیگی نی ایسله تیب اوتگن. 

شخصیتی, مفکوره سی و قوشگن حصه لری

فواد سیزگین, ریتر نینگ فکرلری و ایش دسپلینی دن انچه تاثیرلندی.  ایلک مراتبه اونینگ بیلن تنیشگنیده, ریتر تامانیدن اسمی ذکر قیلینگن مسلمان عالم لرنینگ آت لری نی هم ایشیتمه گن ایدی پروفیسر فواد سیزگین.  اونینگ بیلن علمی ایشلر آلیب باره باشله شی آرتیدن ریتر اوندن کونده نیچه ساعت علمی ایش قیلیاتگن لیگی نی سوره گن. استاد فواد سیزگین ایسه, "کونده 13 الی 14 ساعت" دیب جواب قیترگن.  اونینگ اوشبو جوابی آرتیدن ریتر, "بو ایشینگ بیلن عالم بولیشینگ هیچ قچان ممکن ایمس" دیگن.  شونده ی قیلیب استاد سیزگین عمری نینگ آخری گه قدر کونده 17 الی 18 ساعت علمی تحقیقات قیلگن.  شوباعث, استاد سیزگین چرچه مسدن توختاوسیز روشده علمی تحقیقات آلیب بارگن بیر کیشی دن عبارت ایدی. 

پروفیسر فواد سیزگین نینگ اینگ مهم خصوصیت لریدن بیری هم بیلیم لر و اسلام مدنیتی, غرب یاکه باشقه ارزش لر گه قرشی مخالفت کورستمه گن لیگی دن عبارت.  استاد سیزگین, مسلمان عالم لرنینگ جوده یخشی ایشلر قیلیب یورگن دورده یشیاتگن دیک اوزیگه ایشانچی کامل ایدی.  شوباعث علمی همکار لری نینگ قیسی تیل, دین یاکه ایرق دن بولیشی گه قره مسدن راحت بیر شکلده علمی تحقیقات آلیب بارر ایدی. 

پروفیسر داکتر فواد سیزگین نینگ مسلمان عالم لرنینگ بیلیم و تکنالوژی گه قوشگن حصه سی توغریسیده گی اثر لری البته که اوزی گه خاص بیر اهمیت گه ایگه.  استاد سیزگین فقط گینه بیر عالم دن عبارت ایمس ایدی.  عینی دمده علمی ایش لر نینگ بجریلیشی اوچون (فرانکفورت ده عرب- اسلام بیلیم لر تاریخی انستیتوتی نی قوردی) ایریم موسسه لر هم قورگن. استاد برچه مادی امکانیت لری نی اوشبو ساحه بوییچه مصرف قیلیب کیلدی.  بوندن تشقری استاد سیزگین, فرانکفورت و استانبولده اسلام بیلیم و تکنالوژی سی تاریخی موزیم لرینی قوردی. 

ایککی آلمان

استاد فواد سیزگین اوچون آلمان اوزیگه خاص بیر اهمیت گه ایگه.  میلادی 1960 نچی ییلیده تورکیه ده بولگن حربی کودتا آرتیدن عالی بیلیم یورتیدن هیده لیشی کیتیدن استاد نی آلمان دعوت قیلدی. شونده ی قیلیب استاد آلمانده علمی ایش لر قیلیش امکانیتی گه ایگه بولدی.  استاد سیزگین نینگ اوزی هم اوشبو خصوصده هر دایم تشکر بیلدیریب کیلگن.  اوشه پیتده آلمان هر قنده ی بیر تبعیض نی مطرح قیلمسدن استاد نینگ اسلام تاریخی بوییچه تحقیقات لری اوچون زمینه یره تیب بیرگن.  شوباعث اوشه پیتده گی آلمان نینگ تقدیر قیلینیشی کیره ک.  بیراق, حاضرگی کونده آلمان نینگ باشقه چه بیر اولکه گه ایله نیب قالگن لیگی کورینماقده.  اوز امکان لری بیلن قورگن کتابخانه سی نی تورکیه گه انتقال ایتتیریش گه قرار قیلیشی آرتیدن, "کتاب لر نی اوز مالی گه ایلنتیریش" جرمی بیلن استادگه قرشی دعوی اقامه قیلیندی.  عمری نینگ سونگگی کونلریده استاد نینگ آلمانده گی کتابخانه سی یاپیلیب قویلدی.  بونگه قره مسدن مسئله نینگ سیاسی بیر معما گه ایلنمس لیگی اوچون اوشبو موضوع نی هیچ قچان کون ترتیبی گه کیلتیرمه دی.  استاد سیزگین نینگ آلمان حقیده گی فکری و آلمان نینگ اونگه نسبتاً فکری گه قره گنده برلین رهبریتی نینگ قنده ی منفی بیر سیاست گه ایگه ایکن لیگی نی یققال کوریش ممکن. 

سونگگی پیتلر گه قدر مسلمان لر پروفیسر داکتر فواد سیزگین حقیده اونچه لیک معلومات ایگه سی ایمس ایدی.  اسلام عالمی بیر نیچه عصر دن بیری نیمه لرنی قولدن بیریب قویگن لیگی نی ییترلی مقیاسده بیلمه گن لیگی سببلی, استاد سیزگین نینگ هم نیمه لر نی کشف قیلگن لیگی نی بیلمَیدی البته که.  استاد سیزگین قیلگن علمی تحقیقات لری و یازگن اثر لری بیلن جهان عالم لری اوچون جدی بیر یاروغلیککه سبب بولیب فانی دنیانی ترک ایتدی.

جای لری جنت بولسین.